گزینش ژنوتیپ‌های گندم (Triticum Aestivum L.) بر اساس پایداری عملکرد و سازگاری

بـرای کاهش اثر متقابل ژنـوتیپ *محیط، به طور هم زمان، گزینش در لاین های پیشرفته بـاید بر اساس عملکرد و پایداری انجام گیرد. در بررسی حاضر 24 ژنوتیپ گندم نان در دو ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان و گنبد طی دو سال زراعی 93-1392 و 92-1391 مورد ارزیابی قرار گرفتند. آزمایش ها در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و در دو تاریخ کاشت 15 آذر و 15 اسفند انجام گرفت. تجزیه واریانس مرکب بر روی عملکرد دانه اختلاف معنی داری را در سطح احتمال 1% برای اثر سال، مکان، ژنوتیپ، اثر متقابل ژنوتیپ times;مکان، ژنوتیپ times; سال و ژنوتیپ times; مکان times; سال را نشان داد. از روش های ناپارامتری و گزینش هم زمان برای عملکرد و پایداری (ysi)برای تعیین ژنوتیپ های پایدار استفاده شد. بر اساس معیارهای ناپارامتری npi(1)، npi(2)، npi(3) و npi(4) ژنوتیپ های 9، 2 و 24 با عملکرد کمتر از میانگین کل گـزینش شدند. استفاده از معیارهای si(1) و si(2) نیز بـه گزینش دو ژنوتیپ شماره 9و 17 منجر شد. هم چنین آماره های si(3) و si(6) ژنوتیپ های شماره 2 و 8 را پایدارترین ژنوتیپ معرفی کردند. با توجه به نتایج آماره عملکرد پایداری ژنوتیپ های شماره 22، 14، 20 و 19 با عملکرد بیشتر از میانگین کل انتخاب شدند. استفاده از معیار گزینش هم زمان برای عملکرد پایداری توانست ژنوتیپ هایی با عملکرد بالا و پایدار را معرفی نماید و در مجموع با توجه به نتایج تجزیه پایداری، ژنوتیپ شماره 22 با میانگین عملکرد دانه 3932 کیلوگرم در هکتار، ژنوتیپ پایدار و سازگار شناسایی و انتخاب شد.