مطالعه اثر متقابل ژنوتیپ و محیط در ارقام آزاد گرده افشان آفتابگردان (helianthus annuus) بر اساس روش‌های پارامتری و روش تای

این پژوهش به بررسی پایداری عملکرد 10 رقم آفتابگردان آزادگرده افشان در 6 منطقه شامل قم، گنبد، اصفهان، اسلام آباد، کرج و شاهرود در سال زراعی 1391 انجام شد. طرح آزمایشی مورد استفاده در تمامی مناطق بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار بود. آزمون یک نواختی واریانس اشتباهات آزمایشی با استفاده از آزمون بارتلت انجام شد و نتیجه آن نشان داد که واریانس ها یک نواخت بوده و می توان عملیات تجزیه مرکب را برای کل داده ها انجام داد. تجزیه واریانس ساده نشان داد که بین ژنوتیپ ها تنوع قابل ملاحظه ای وجود دارد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر متقابل ژنوتیپ times; محیط در سطح احتمال یک درصد معنی دار شد. و این نشان دهنده این است که ژنوتیپ ها در محیط های مختلف عملکرد متفاوتی داشته اند. اثر محیط در سطح احتمال یک درصد معنی دار شد و بالاترین مقدار از مجموع مربعات کل را به خود اختصاص داد. بر اساس نتایج روش ضریب تغییرات و روش واریانس محیطی، ارقام berezance و r453 و favorit و zaria ارقام پایدار شناخته شدند که علاوه بر داشتن کمترین میزان واریانس و ضریب تغییرات دارای عملکرد بالایی نیز بودند. تجزیه واریانس پایداری شوکلا نشان داد، ارقام favorit و r453 و zaria دارای عملکرد بالاتر از میانگین کل بودند و جزء پایدارترین ژنوتیپ ها بودند. در مقابل، ارقام bulg3، bulg5 و sor ناپایدارترین ارقام بودند. با توجه به آماره ی اکووالانس ریک، به ترتیب ارقام favorit و r453 و record و zaria دارای کمترین میزان رتبه اکووالانس ریک بودند که تمامی این ارقام به جز رقم record دارای عملکردی بالاتر از میانگین بوده و ارقام پایدار شناخته شدند. نتایج حاصل از روش تای نشان داد که ارقام zaria و record دارای 0= alpha; و پایداری متوسط بودند.

Interaction of Genotype and Environment on the Open Pollinated Sunflower (Helianthus annuus) Cultivars Based on Parametric Methods and Tai Method

In order to study the yield stability, 10 open pollinating (OP) sunflower cultivars were evaluated in 6 locations, including Qom, Gonbad, Esfahan, Eslam abad, Karaj and Shahrood in 2012. At each location, experimental design was a randomized complete block with four replications. The homogeneity of error variances was tested using Bartlett test and the results showed that the variances were homogeneous and can be combined for the analysis of data. Analysis of variance showed significant differences among genotypes, there is a one percent probability level. Analysis of variance showed that genotype times; environment interaction was significant at the one percent level. This indicates that different genotypes have different performance. Environment effect was a significant at the one percent level and accounted the highest level of the total sum of squares. Based on the coefficient of variance and environmental variance methods, R453, Berezance, Favorit and Zaria cultivars were considered sustainable while also showed good performances. Shukla rsquo;s variance analysis showed that, cultivars Favorit, R453 and Zaria had above average performance and were the most stable genotypes. On the other hand, Bulg3, Bulg5 and Sor cultivars were low stabilities through this method. According to Wricke rsquo;s echovalance, R453, Record, Favorit and Zaria had lowest ranks respectively all high performing genotypes except Record showed good stability the results of Tai analysis; Zaria and Record had moderate stability.