تجزیه پایداری عملکرد ژنوتیپ‌های گلرنگ (carthamus tinctorius l.)

کارایی انتخاب بهترین ژنوتیپ‌های گلرنگ می‌تواند با استفاده از ترکیب روش‌های گرافیکی و تجزیه‌های آماری افزایش یابد. آزمایش حاضر به منظور تعیین پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ‌های گلرنگ با استفاده از دو روش فوق انجام شد. بیست ژنوتیپ گلرنگ در گچساران، چرام، بهبهان و ده‌دشت در سه سال زراعی (1382-1379) با استفاده از طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه واریانس ساده برای هر کدام از محیط‌ها به طور جداگانه انجام شد که نتایج حاکی از اثر معنی‌دار ژنوتیپ برای عملکرد دانه بود. نتایج تجزیه مرکب داده‌ها نشان داد که اثرات ژنوتیپ، محیط، اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و اثر متقابل ژنوتیپ × محیط خطی معنی‌دار بود. با توجه به معنی‌دار بودن اثر متقابل ژنوتیپ × محیط، هفت آماره پایداری شامل واریانس محیطی، ضریب تغییرات محیطی، اکووالانس ریک، واریانس پایداری شوکلا، ضریب رگرسیون فینلی و ویلکینسون و انحراف معیار انحراف از خط رگرسیون برای تجزیه پایداری مورد محاسبه قرار گرفتند و نتایج نشان داد که ژنوتیپ 3 (pi250536?2) بیشترین پایداری عملکرد دانه را داشت. مدل امی با چهار مولفه اصلی (ammi4) 74/98 درصد از تغییرات اثر متقابل ژنوتیپ × محیط را توجیه می‌کرد. بر پایه آماره‌های فوق و بای‌پلات حاصل از تجزیه امی، ژنوتیپ‌های 3 (pi250536?2)، 10 (syrian hama 1)، 14 (saffir) و 16 (pi 251268) به عنوان ژنوتیپ‌های پایدار و سازگار برای مناطق مورد مطالعه شناسایی شدند.