ارزیابی اثرات ژنوتیپ، محیط و ژنوتیپ × محیط بر برخی از صفات مهم کمی در باقلا (Vicia faba L.)

باقلا (vicia faba l.) یکی از بقولات دانه‌ای است که با توجه به میزان پروتیین بالای آن به عنوان غذا و همچنین تغذیه دام مورد استفاده قرار می‌گیرد. تنوع ژنتیکی رکن اصلی بیشتر برنامه‌های اصلاحی بوده و انجام گزینش منوط به وجود تنوع ژنتیکی مطلوب در صفات مورد بررسی می‌باشد. از این رو، آزمایشی به منظور انتخاب بهترین ژنوتیپ‌های باقلا و تعیین تنوع ژنتیکی تعدادی از ژنوتیپ‌های باقلا در دو استان گیلان و لرستان از نظر صفات مورفولوژیکی و زراعی انجام پذیرفت. تجزیه مرکب داده‌ها حاکی از معنی‌دار بودن اثر متقابل ژنوتیپ × محیط برای تمام صفات مورد مطالعه بود، بنابراین بررسی ژنوتیپ‌ها در هر کدام از محیط‌ها به طور جداگانه انجام گرفت. نتایج تجزیه واریانس صفات مورد مطالعه نشان داد که اثر ژنوتیپ در هر دو محیط برای تمام صفات مورد مطالعه معنی‌دار بود. مقایسه‌های گروهی ژنوتیپ‌ها در دو محیط نشان داد که ژنوتیپ‌های دانه درشت و دانه ریز از لحاظ تمام صفات مورد بررسی با یکدیگر تفاوت معنی‌دار داشتند و می‌توان آنها را در دو گروه مجزا قرار داد. توده بومی گیلان و رقم اصلاح ‌شده برکت بیشترین عملکرد دانه را در استان گیلان داشتند و در استان لرستان بیشترین عملکرد دانه مربوط به توده بومی خرم‌آباد بود. با توجه به نتایج حاصل از مطالعه حاضر، استفاده از توده‌های دانه ریز غرب کشور و دانه درشت شمال کشور به عنوان والدین تلاقی‌ها قابل توصیه می‌باشد و در نتیجه امکان دسترسی به نتاجی در نسل‌های در حال تفکیک که نسبت به هر دو دسته والدین برتری داشته باشند، مقدور می‌باشد.