ارزیابی تنوع ژنتیکی و گروه‌بندی ژنوتیپ‌های نخود (Cicerarietinum L.) کابلی تحت شرایط تنش خشکی انتهای فصل

به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی و تعیین روابط ژنتیکی ژنوتیپ‌های نخود کابلی تحت شرایط تنش خشکی انتهای فصل، آزمایشی در قالب طرح لاتیس ساده (8×8) در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران در سال زراعی 89- 1388 اجرا گردید. براساس تجزیه به عامل‌ها در شرایط تنش خشکی، به طور کلی 4 عامل انتخاب شدند که جمعاً 81 درصد از کل تغییرات داده‌ها را توجیه کردند. عامل اول و دوم حدود 64 درصد از تغییرات را توجیه کرده و شامل صفات تعداد دانه در بوته، تعداد غلاف‌های پر، وزن دانه با غلاف، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه در بوته، ارتفاع بوته، تعداد شاخه‌های اصلی، عرض شاخه، وزن 100 دانه، طول و عرض غلاف‌ و عرض دانه بودند. بنابراین این دو عامل را می‌توان به عنوان عامل‌های عملکرد و اجزای عملکرد معرفی کرد و ژنوتیپ‌های 2، 12، 22، 23، 36، 109، 120، 139، 187، 308، 335، 357، 375، 534، 563 و 629 به همراه ژنوتیپ‌های شاهد جم (998) و کوروش (999) که دارای عامل اول و دوم مثبت و بالاتری بودند، به عنوان ژنوتیپ‌های برتر با عملکرد بالا تحت شرایط تنش خشکی انتهای فصل معرفی شدند. با توجه به نتایج تجزیه خوشه‌ای براساس صفات مورفولوژیکی، ژنوتیپ‌های مورد بررسی در 4 گروه دسته‌بندی شدند. ژنوتیپ‌های گروه سوم و چهارم از نظر اکثر صفات زراعی مورد بررسی و عملکرد، میانگین بالاتری را در میان سایر گروه‌ها و همچنین میانگین کل ژنوتیپ‌ها داشتند که اکثر ژنوتیپ‌های قرار گرفته در این گروه‌ها ژنوتیپ‌های انتخاب شده براساس تجزیه نمودار پراکنش بای‌پلات می‌باشند. بنابراین با توجه به نتایج تجزیه خوشه‌ای می‌توان از تلاقی ژنوتیپ‌های گروه سوم و چهارم و ژنوتیپ‌های شاهد جم و کوروش برای تولید هیبریدهای زودرس با عملکرد بالا اقدام نمود.