بررسی اثر محرک های نانوذره آهن و پوترسین بر برخی صفات عملکردی و فیزیولوژیکی در گیاه کاملینا (camelina sativa)

مقدمه و هدف: محرک ها، ترکیباتی هستند که آغاز کننده پیام‌هایی برای سلول‌ها در جهت افزایش یا کاهش تولید متابولیت‌های ثانویه و پاسخ دفاعی گیاه بوده و محرک هایی مانند پوترسین در تنظیم فرآیندهای مختلف فیزیولوژیکی گیاه نقش دارند. استفاده از نانو کودها منجر به افزایش کارایی استفاده از عناصر غذایی، مدیریت صحیح مصرف کود و کاهش تعداد دفعات کاربرد کود می شود. این پژوهش به منظور بررسی تاثیر نانوذره آهن و پوترسین به عنوان محرک های رشد گیاهی بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه روغنی-دارویی کاملینا انجام شد.مواد و روش‌ها: این پژوهش با آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزارع تحقیقاتی ایستگاه تحقیقات کشاورزی بایع کلا در شهرستان نکا در سال 1400 انجام گرفت. فاکتورهای مورد مطالعه شامل نانوذره آهن در چهار غلظت صفر، 20، 40 و 60 ppm و پلی‌آمین پوترسین در چهار غلظت صفر، 0/5، 1 و 1/5 میلی مولار بود.یافته‌ها: نتایج تجزیه واریانس صفات مختلف نشان داد اثر ساده نانوذره آهن و پوترسین بر تمام صفات مورد مطالعه در سطح احتمال 5 درصد معنی دار بود. همچنین اثر متقابل نانو ذره آهن و پوترسین بر تمامی صفات مورد مطالعه در مرحله زایشی به جز پراکسیداز در سطح 5 درصد معنی دار بوده و این برهمکنش بر تمام صفات فیزیولوژیکی در مرحله رشد رویشی معنی داری نبود.  بر اساس نتایج، مشاهده شد که با استفاده از40 ppm نانوذره آهن و 5/1 میلی مولار پوتریسین در مرحله رویشی میزان فلاونوئید (به ترتیب 21/871 و 21/389)، قند محلول (به ترتیب 116/643 و 105/453)، کاتالاز (به ترتیب 1/301 و 1/394) و پراکسیداز (به ترتیب 5/056 و 4/687) بیشترین مقدار بود. بیشترین میزان فلاونوئید (40/72)، قند محلول (139/27) و ارتفاع بوته (115/75) در ترکیب تیماری 60 ppm آهن و 1 میلی مولار پوترسین، بیشترین درصد روغن (41/76) و پروتئین (27/77) در ترکیب تیماری 40 ppm آهن و 1/5 میلی مولار پوترسین و بیشترین میزان عملکرد دانه (210/27) و اجزای مورفولوژیکی عملکرد در ترکیب تیماری 40 ppm آهن و 1 میلی مولار پوترسین مشاهده شد.نتیجه‌گیری: به طور کلی اثر متقابل 40 ppm نانوذره آهن و غلظت بالای پوترسین بهترین نتایج را داشته و محلول پاشی نانوذره آهن و پوترسین از طریق جذب موثرتر عنصر غذایی کم مصرف و تقویت سیستم دفاعی گیاه می تواند موجب بهبود رشد، نمو و عملکرد محصول گیاه دارویی-روغنی کاملینا شود.

investigating the effect of iron nanoparticle and putrescine stimulants on some functional and physiological traits of camelina (camelina sativa)

extended abstractintroduction and objective: stimulants are compounds that initiate signals for cells to increase or decrease the production of secondary metabolites and plant defense response and stimulants such as putrescine play a role in regulating various plant physiological processes. the use of nano-fertilizers has led to an increase in the efficiency of the use of nutrients, the correct management of fertilizer consumption, and a reduction in the frequency of fertilizer application. this research was conducted in order to investigate the effect of iron nanoparticle and putrescine as plant growth stimulants on the yield and yield components of the oil-medicinal plant camelina.material and methods: this research was conducted as factorial design in a randomized complete block design with three replications in the research fields of baye-kala agricultural research station (bars) in neka county in 2021. the studied factors included iron nanoparticles in four concentrations (zero, 20, 40, and 60 ppm) and polyamine putrescine in four concentrations (zero, 0.5, 1, and 1.5 mm).results: the results of variance analysis of different traits indicated that the simple effect of iron nanoparticles and putrescine was significant on all the studied traits at the 5% level. also, the interaction of the two factors was significant on all the studied traits except peroxidase in the reproductive stage and this interaction was nonsignificant on all physiological traits in vegetative stage. according to the results, the highest amount of flavonoid (21.871 and 21.389, respectively), soluble sugar (116.643 and 105.453, respectively), catalase (1.301 and 1.394, respectively) and peroxidase (5.056 and 4.687, respectively) were observed in the vegetative stage in the application of 40 ppm iron nanoparticles and 1.5 mm putrescine. the results indicated that the highest amount of flavonoid (40.72), soluble sugar (139.27) and plant height (115.75) were observed in the treatment combination of 60 ppm iron and 1 mm putrescine, the highest percentage of oil (41.76) and protein (27.77) were observed in the treatment combination of 40 ppm iron and 1.5 mm putrescine and the highest amount of grain yield (210.27) and morphological components of yield were observed in the treatment combination of 40 ppm iron and 1 mm putrescine.conclusion: in general, the interaction effect of 40 ppm of iron nanoparticles and high concentration of putrescine had the best results, and the spraying of iron nanoparticles and putrescine through the more effective absorption of microelement nutrients and strengthening the plant’s defense system can improve the growth, development and yield of the medicinal-oil camelina plant.