ارزیابی تنوع ژنتیکی لاین‌های پیشرفته پر روغن کاملینا تحت شرایط دیم

مقدمه و هدف: توسعه کشت دانه‌های روغنی یکی از اهداف مهم و کلان کشور در رسیدن به خودکفایی در این زمینه است که نقش به‏‌سزایی در امنیت غذایی کشور خواهد داشت. کاملینا یک دانه روغنی امیدبخش است که به‌طور بالقوه می‎تواند به‌عنوان یک محصول کم نهاده برای تولید به ویژه در دیمزارها استفاده شود. با این حال، اطلاعات کمی در مورد لاین‎‌های اصلاحی کاملینا وجود دارد. بنابراین، این مطالعه با هدف بررسی و غربال لاین‏‌های پیشرفته کاملینا از نظر ویژگی‎‌های زراعی، عملکرد و درصد روغن دانه با استفاده از روش‎های آماری مختلف انجام شد.مواد و روش‎‌ها: در این مطالعه تعداد 19 لاین پیشرفته پر روغن به ‌همراه رقم سهیل با هدف غربال از نظر ویژگی‎‌های زراعی، عملکرد و درصد روغن دانه مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش در قالب طرح بلوک‎های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات سراب چنگایی خرم‌‏آباد، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان در سال زراعی 1400-1399 تحت شرایط دیم اجرا شد.یافته‏‌ها: بر اساس نتایج، صفات عملکرد روغن و عملکرد دانه با بیش از 40 درصد، دارای بیشترین ضریب تغییرات بودند. کمترین تنوع بر اساس این آماره مربوط به صفات روز تا گلدهی و روز تا رسیدن بود. تجزیه واریانس نشان داد که تنوع ژنتیکی معنی‏‌داری بین ژنوتیپ‌ های مورد مطالعه از نظر اغلب صفات وجود دارد. بیشترین عملکرد دانه (901 کیلوگرم در هکتار)، محتوای روغن (35/83 درصد) و عملکرد روغن (324 کیلوگرم در هکتار) برای لاین dh60 ثبت گردید. طبق نتایج مقایسه میانگین، ارتفاع بوته ژنوتیپ‏‌ها بین 70/17 و 80/33 سانتی‏‌متر، روز تا گلدهی بین 124 و 136 و روز تا رسیدگی بین 156 و 167 بود. همبستگی بین عملکرد دانه و محتوای روغن دانه (**0/744) و عملکرد روغن (**0/995) مثبت و بسیار معنی‌‎دار بود. بر اساس نتایج تجزیه خوشه‌‎ای، ژنوتیپ‌‎ها در سه گروه قرار گرفتند و گروه‏‌ها نیز به لحاظ آماری از نظر اغلب صفات دارای اختلاف معنی‌‏دار بودند.نتیجه‏‌گیری: بر اساس نتایج همه روش‎‌های آماری مختلف شامل مقایسه میانگین، تجزیه خوشه‌‎ای، بای‎‌پلات ژنوتیپ × صفت و شاخص siig لاین‎‌های dh61، dh60 و dh105 به‌عنوان ژنوتیپ‌‏های مطلوب و کاندید جهت برنامه‌‏های تحقیقات به‎‌نژادی و به‌‎زراعی بعدی شناسایی شدند. لاین‎‌های dh128، dh69، dh41 و dh82 به‌عنوان ضعیف‎‌ترین ژنوتیپ‏‌ها از نظر صفات مورد مطالعه تعیین شدند و قابل توصیه جهت کشت اقتصادی نیستند. نتایج این مطالعه نشان داد که کاملینا یک گیاه زراعی سازگار با شرایط دیم و برخوردار از دوره رشد کوتاه است که پتانسیل تنوع‎‌بخشی به تناوب در دیمزارها را دارد.

evaluation of the genetic variation of oil-rich camelina advanced lines under rainfed conditions

extended abstractintroduction and objective: the development of oilseeds cultivation is one of the important and major goals of the country in achieving self-sufficiency in this field, which will play an important role in food security. camelina is a promising oilseed that could potentially be used as a low-input crop for production in the drylands. however, little is known about camelina’s breeding lines. therefore, this study was performed to investigate and screen advanced camelina lines in terms of agronomic characteristics, yield, and percentage of seed oil using various statistical methods.materials and methods: in this study, 19 advanced high oil lines along with cultivar soheil were screened for agronomic characteristics, yield, and percentage of seed oil. the experiment was conducted in a randomized complete block design with three replicates under rain-fed conditions at sarab-changai research station, lorestan agricultural and natural resources research and education centre, khorramabad, iran during the 2020-2021 cropping year in rainfed condition.results: according to the results, the oil yield and grain yield traits with more than 40% had the highest coefficient of variation. day-to-flowering and day-to-maturity traits had the least variability according to this statistic. analysis of variance indicated significant genotypic diversity between the studied genotypes in terms of most traits. the highest grain yield (901 kg/ha), oil content (35.83%), and oil yield (324 kg/ha) were recorded for dh60 line. according to the results of means comparison, plant height of genotypes was between 70.17 and 80.33 cm, day to flowering between 124 and 136, and day to maturity between 156 and 167. the correlation between grain yield and seed oil content (0.744**) and oil yield (0.995**) was positive and highly significant. genotypes were clustered into three groups and the groups were statistically significantly different in most of the traits.conclusions: lines dh60, dh61, and dh105 were known as desirable and candidates for further breeding and agronomic research programs based on the results of various statistical methods including mean comparisons, cluster analysis, “genotype × trait” biplot, and siig index. lines dh41, dh69, dh128, and dh82 were also identified as the weakest genotypes in terms of the studied traits and are not recommended for economic cultivation. the results of this study showed that camelina is a crop plant adapted to dry conditions and a short growth period that has the potential to provide diversity in dryland crop rotation.