گزینش ژنوتیپ های پیشرفته جو با استفاده از مدل بهترین پیش بینی های خطی نااریب (blup)

مقدمه و هدف: جو (hordeum vulgare) به‌عنوان یکی از غلات دانه ریز به‌طور گسترده در ایران و جهان مورد کشت و استفاده قرار می گیرد. دستیابی به ارقام پر محصول و پایدار جو یکی از مهم ترین اهداف به نژادی این گیاه زراعی محسوب می شود. این مطالعه با هدف بررسی مجموعه ای از ژنوتیپ های بین المللی جو در شرایط اقلیمی ایران از نظر عملکرد دانه و برخی از صفات زراعی با استفاده از مدل بهترین پیش بینی های خطی نااریب (blup) بود.مواد و روش ها: در این مطالعه 24 ژنوتیپ بین المللی تهیه شده از مرکز icarda در سه ایستگاه تحقیقاتی واقع در کرج، بیرجند و زابل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی از نظر عملکرد دانه و برخی از صفات زراعی شامل تعداد روز تا ظهور سنبله، تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیکی، دوره پر شدن دانه، ارتفاع بوته، طول سنبله اصلی و وزن هزار دانه در سال زراعی 1400-1399 مورد ارزیابی قرار گرفتند. پس از جمع آوری داده های آزمایشی و تجزیه و تحلیل های آماری، برترین ژنوتیپ ها بر اساس آماره های مبتنی بر مدل blup انتخاب شدند. یافته ها: نتایج به دست آمده از تجزیه داده های آزمایشی نشان داد اثر ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ و محیط برای عملکرد دانه و سایر صفات (به جز طول سنبله و تعداد روز تا ظهور سنبله) معنی دار بود. صفات طول سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و ارتفاع بوته دارای بیشترین میزان واریانس ژنتیکی و وراثت پذیری بودند. نتایج به دست آمده از آماره های برآورد شده مبتنی بر مدل بهترین پیش بینی های خطی نااریب (best linear unbiased predictors: blup) نشان داد ژنوتیپ های g3، g6، g10 و g23 نسبت به سایر ژنوتیپ ها دارای بیشترین عملکرد دانه و پایداری در محیط های مختلف بودند. از طرف دیگر با در نظر گرفتن اثر هر یک از صفات اندازه گیری شده در پایداری عمکلرد دانه، ژنوتیپ های g10، g16، g22 و g24 از طریق شاخص پایداری چند صفتی (multi-traits stability index: mtsi) به‌عنوان ژنوتیپ های برتر شناسایی شدند. نتیجه گیری: به‌طور کلی می توان اظهار داشت شاخص mtsi دارای کارایی بالایی در برنامه های به نژادی جهت استفاده از دیگر صفات مرتبط با عمکلرد دانه برای انتخاب ژنوتیپ های پایدار و پر بازده می باشد.

selection of promising genotypes of barley using the best linear unbiased p model (blup)

extended abstractintroduction and objective: barley (hordeum vulgare) as one of the small grain cereals is widely cultivated in iran and the world. hence, the achievement of high-yielding and stable varieties is one of the main breeding proposed. the present study aimed to investigate a set of international genotypes of barley in terms of grain yield and some agronomic traits using the best linear unbiased predictor (blup) model under climatic conditions in iran.material and methods: in this study, a set of genotypes including 24 international barley genotypes provided from icarda were investigated for grain yield and some agronomic traits including the number of days to heading, number of days to physiological maturity, grain filling period, plant high, spike length, and thousand grains weight in a randomized block design in the three research stations located at karaj, birjand, and zabol during the 2020-2021 cropping season. after collecting and analyzing the experimental data, the best genotypes were identified based on blup model. results: the results obtained from experimental data showed that the genotype and genotype-by-environment interaction effects were significant for grain yield and other measured traits (except days to heading and spike length). the highest values of genetic variance and heritability were estimated for spike length, 1000-grains weight, grain yield, and plant height. the results of the based-blup (best linear unbiased predictor) statistics revealed that genotypes g3, g6, g10, and g23 had the highest yield performance and stability compared with other genotypes across different environments. taking into account the role of each measured trait on grain yield stability, genotypes g10, g16, g22, and g24 were identified as the best barley genotypes using the mtsi index.  conclusion: in conclusion, it can be stated that the mtsi index has high efficiency in breeding programs to use other traits related to grain yield to select stable and high-yield genotypes.