بررسی تنوع ژنتیکی و شناسایی ژنوتیپ های برتر پنبه (.gossypium hirsutum l) با استفاده از شاخص انتخاب ژنوتیپ ایده آل (siig)

مقدمه و هدف: شناخت دقیق ژرم پلاسم ها جهت انتقال صفات در برنامه های دورگ گیری از الزامات اصلاح ارقام برتر می باشد. هدف از این تحقیق بررسی تنوع ژنتیکی و گزینش ژنوتیپ های برتر پنبه با عملکرد، زودرسی و خصوصیات کیفی مطلوب بود. مواد و روش ها: به منظور ارزیابی ژنوتیپ های پنبه با استفاده از شاخص siig، آزمایشی شامل 9 ژنوتیپ همراه با 2 رقم تجاری استان فارس (بختگان و گلستان) به عنوان شاهد، در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 4 تکرار، در ایستگاه تحقیقات کشاورزی حسن آباد داراب طی سال های زراعی 1397 و 1398 اجرا شد. یافته ها: نتایج تجزیه مرکب داده ها تفاوت معنی داری بین ژنوتیپ ها از نظر صفات کمی مورد مطالعه نشان داد که این مطلب، بیانگر وجود تنوع ژنتیکی بین ژنوتیپ ها بود. ضریب تنوع فنوتیپی در صفات عملکرد و درصد زودرسی بیشتر از ضریب تنوع ژنوتیپی بود. عملکرد وش دارای وراثت پذیری بالایی (0/73) بود که نشان دهنده نقش بیشتر اثر ژن در بیان صفت و کارایی انتخاب در بهبود صفت در نسل های متوالی می باشد. نتایج شاخص siig نشان داد که ژنوتیپ های a-nb414 و a-nbk با بیشترین مقدار siig جزء برترین ژنوتیپ ها و ژنوتیپ های va-1 و 96-a3 با کمترین مقدار siig جزء ضعیف ترین ژنوتیپ ها در این تحقیق بودند. به منظور بررسی کارایی شاخصsiig  در انتخاب بهترین ژنوتیپ از نظر عملکرد وش، درصد زودرسی، ظرافت الیاف، درصد یکنواختی، کشش الیاف، استحکام و درصد کیل، ژنوتیپ های مورد بررسی بر اساس شاخص siig در 3 دسته گروه بندی شدند. نتایج کلی گروه بندی نشان داد که، با افزایش مقدار شاخصsiig ، مقدار عملکرد وش، یکنواختی الیاف، درصد کیل و درصد زودرسی نیز افزایش یافت. مقدار درصد زودرسی و عملکرد وش نیز در ژنوتیپ های a-nb414 و a-nbk که دارای مقدار شاخص siig بالاتری بودند، بالا بود. نتیجه گیری: بررسی حاضر نشان داد که شاخص siig به خوبی توانسته ژنوتیپ ها را دسته بندی نماید. در این تحقیق ژنوتیپ های a-nb414 و a-nbk به همراه رقم گلستان با عملکرد بالاتر از میانگین کل و شاخص siig بالا، به عنوان ژنوتیپ های برتر شناسایی شدند که می توانند در برنامه معرفی و توسعه کشت قرار گیرند. بر اساس نتایج تجزیه خوشه‌ای، ژنوتیپ‌های پنبه در دو گروه متمایز طبقه‌بندی شدند که این موضوع انتخاب و استفاده از آنها در برنامه‌ها و اهداف مختلف به‌نژادی را تسهیل می‌کند.

investigation of genetic diversity and identification of superior cotton cultivars (gossypium hirsutum l.) using siig index

extended abstractintroduction and objective: accurate knowledge of germplasms for the transfer of traits in hybridization programs is one of the requirements for the improvement of superior cultivars. the purpose of this research was to investigate the genetic diversity and selection of superior cotton genotypes with favorable yield, earliness and quality characteristics.material and methods: in order to evaluate cotton genotypes using siig index, an experiment consisting of 9 genotypes with 2 commercial cultivars of fars province (bakhtegan and golestan) as a control, in a randomized complete block design with 4 replications, in hassan abad, darab agricultural research station was implemented during the cropping years of 2018 and 2019.results: the results of combined data analysis showed a significant difference among genotypes in terms of quantitative traits studied, which indicated the existence of genetic diversity among genotypes. phenotypic diversity coefficient was higher in yield and earliness percentage than genotypic diversity coefficient. yield had high heritability (0.73) which indicates the greater role of gene effect in trait expression and selection efficiency in trait improvement in successive generations. the results of siig index showed that cultivars a-nb414 and a-nbk with the highest amount of siig were among the best cultivars and cultivars va-1 and 96-a3 with the lowest amount of siig were among the weakest cultivars in this study. in order to evaluate the efficiency of siig index in selecting the best cultivar in terms of yield, earliness, fiber micronaire, uniformity, fiber elongation, strength and fiber lint, the cultivars were grouped according to siig index in 3 categories. the overall grouping results showed that with increasing the value of siig index, the amount of wash yield, fiber uniformity, fiber lint and earliness percentage also increased. earliness percentage and yield were also high in cultivars a-nb414 and a-nbk, which had higher siig index.conclusion: the present study showed that the siig index was able to classify the genotypes well. in this research, a-nb414 and a-nbk genotypes along with golestan variety with higher yield than the overall average and high siig index were identified as the superior genotypes that can be included in the cultivation introduction and development program. based on the results of cluster analysis, cotton genotypes were classified into two distinct groups, which facilitates their selection and use in different breeding programs and purposes.