ارزیابی تنوع ژنتیکی در 273 ژنوتیپ گلرنگ جمع آوری شده از مناطق مختلف دنیا

مقدمه و هدف: گلرنگ (carthamus tictorius) یکی از قدیمی ترین گیاهان اهلی شده دنیا است که به طور عمده به عنوان دانه روغنی در مناطق خشک و نیمه خشک دنیا کشت می شود. با توجه به شرایط اقلیمی دنیا که در آن کمبود آب همواره محدود کننده کشت و کار می باشد، اهمیت گیاهان متحمل به تنش خشکی نظیر گلرنگ بسیار زیاد خواهد بود. بنیان اصلاح ژنتیکی ارقام بر مبنای ایجاد تنوع و استفاده از تنوع ژنتیکی بنا شده است. در این مطالعه به دنبال بررسی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ های جمع آوری شده از مناطق مختلف دنیا در راستای شناسایی ژنوتیپ های برتر و شناسایی ارتباط موثر بین صفات خواهیم بود.مواد و روش ها: این مطالعه با هدف بررسی 273 ژنوتیپ متنوع گلرنگ جمع آوری شده از مناطق مختلف دنیا در قالب طرح آگمنت با پنج شاهد گلدشت، صفه، پرنیان، فرامان و گلمهر که همگی از ارقام معرفی شده گلرنگ می باشند طی سال زراعی 99-98 انجام شد و صفات متنوعی چون عملکرد دانه، ارتفاع بوته، وزن هزاردانه، درصد روغن، تعداد شاخه فرعی، تاریخ گلدهی، قطر غوزه، خارداری و رنگ گل یادداشت گردید. یافته ها: نتایج نشان دهنده وجود تنوع بالا از نظر همه صفات مورد ارزیابی بود به طوری که ژنوتیپ هایی با بیش از 40 درصد روغن (ژنوتیپ های 190، 226 و 227) و ژنوتیپ های پر بارتر و زودرس تر از شاهدها مشاهده شد. به عنوان مثال کد 187: با 100 روز تا گلدهی، کد 167: با 105 روز تا گلدهی و کد 37: با 106 روز تا گلدهی، نسبت به گلدشت با 113 روز تا گلدهی زودرس تر بودند. نتایج تجزیه به مولفه های اصلی نشان داد 3 مولفه اول توانستند بیش از 50 درصد از تغییرات را توجیه کنند. مولفه اول 21 درصد، مولفه دوم 18 درصد و مولفه سوم 12 درصد از تغییرات را توجیه کردند. نتایج تجزیه همبستگی جزء نشان داد که ارتباط معنی داری بین بسیاری از صفات وجود دارد که می توان در فرایند اصلاح از آن ها استفاده نمود. از مهمترین آن ها می توان به ارتباط بین رنگ گل و درصد روغن و همچنین ارتباط بین وزن هزار دانه و درصد روغن اشاره کرد.نتیجه گیری: به طور کلی نتایج نشان داد که تنوع موجود در مواد ژنتیکی گلرنگ می تواند تامین کننده فعالیت های هدفمند اصلاحی باشد.

evaluation of genetic diversity in 273 safflower genotypes collected from different regions of the world

extended abstractintroduction and objective: safflower (carthamus tictorius) is one of the oldest domesticated plants in the world, which is mainly cultivated as an oil seed in arid and semi-arid regions of the world. given the climatic conditions of the world where water scarcity is always limiting cultivation, the importance of drought tolerant plants such as safflower will be very high. the basis of genetic modification of cultivars is based on creating diversity and using genetic diversity. in this study, we will investigate the genetic diversity of genotypes collected from different parts of the world in order to identify superior genotypes and identify effective relationships between traits.material and methods: this study aimed to investigate 273 diverse safflower genotypes collected from different parts of the world during the crop season 2020-2021, in the form of augmented design with five controls of goldasht, sofeh, parnian, faraman and golmehr, which are all introduced cultivars. various traits such as seed yield, plant height, 1000-seed weight, oil percentage, number of sub-branches, flowering date, boll diameter, prickly and flower color were recorded.results: the results showed the existence of high diversity in terms of all traits evaluated so that genotypes with more than 40% oil (genotypes 190, 226 and 227) and genotypes with more seed yield and earlier than the controls were observed. for example, code 187: with 100 days until flowering, code 167: with 105 days until flowering and code 37: with 106 days until flowering, were earlier than goldasht with 113 days until flowering. the results of principal component analysis showed that the first three components were able to explain more than 50% of the changes. the first component explained 21%, the second component 18% and the third component 12%. the results of component correlation analysis showed that there is a significant relationship between many traits that can be used in the modification process. the most important of them are the relationship between flower color and oil percentage, as well as the relationship between 1000-seed weight and oil percentage.conclusion: in general, the results showed that the diversity of safflower genetic material can provide targeted breeding activities.