ارزیابی پایداری عملکرد و سازگاری ژنوتیپ های جدید سیب زمینی با استفاده از روش gge biplot

در راستای دستیابی به امنیت غذایی بیشتر، گیاه سیب زمینی نقش زیادی را در زنجیره غذایی انسانها ایفا نموده است و حصول حداکثر عملکرد این گیاه در کنار سایر مولفه های مطلوب، می تواند از طریق ارزیابی پایداری و سازگاری ژنوتیپ های متنوع در مناطق مختلف کشور، بدست آید. در این مطالعه با هدف ارزیابی پایداری و سازگاری ژنوتیپ های جدید سیب زمینی، تعداد 10 ژنوتیپ جدید متوسط ‌رس و زودرس به نام های آنابلا، تاروس، کررا، لیستا، ولومیا، کلومبا، کریسپ فور آل، اینوویتور، لئوناردو و سیلوانا به همراه یک ژنوتیپ متوسط رس رایج مورد کشت و کار در کشور به عنوان شاهد و به نام سانته در سه منطقه مختلف (مشهد، زنجان و همدان) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در طی دو سال (1395 و 1396) در اراضی بخش خصوصی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس داده های ژنوتیپ های متوسط ‌رس و زودرس در مکان های مختلف آزمایش نشان دهنده اختلاف معنی دار برای ژنوتیپ و ژنوتیپ در سال برای تمامی صفات مورد ارزیابی بود. همچنین اثر سال، مکان در سال و ژنوتیپ در مکان تنها برای صفات عملکرد کل غده، عملکرد قابل فروش، تعداد غده بذری در بوته و تعداد کل غده هر بوته تفاوت معنیداری را نشان دادند. در بین ژنوتیپ های متوسط رس و زودرس، ژنوتیپ های لیستا، لئوناردو، سیلوانا، کلومبا و کررا با توجه به بالا بودن عملکرد (4.66 تا 5.03 کیلوگرم بر مترمربع) معرفی شدند اما بهطور اختصاصی در مکان های ارزیابی شده، ژنوتیپ های کلومبا، لیستا و کررا با بیشترین عملکرد غده (به ترتیب با 5.03، 4.90 و 4.74 کیلوگرم در مترمربع)، برای منطقه زنجان و ژنوتیپ آنابلا با عملکرد غده 4.25 کیلوگرم در متر مربع برای مشهد و ژنوتیپ سانته با عملکرد غده 4.53 کیلوگرم در متر مربع برای همدان جزئ سازگارترین ژنوتیپ ها بودند. ژنوتیپ های کریسپ فور آل، اینووتور و تاروس به‌طور خاص با هدف مصرف در بخش صنعت (چیپس و سیب زمینی سرخ کرده) با توجه به درصد بالای ماده خشک آنها (به ترتیب 23.88، 21.91 و 21.24 درصد)، پیشنهاد میگردد.  

adaptation and yield stability evaluation of new potato genotypes using gge biplot method

in order to achieve greater food security, potato has played a major role in human food chains and achieving maximum yield along with other desirable components can be evaluated by stability and adaptation of diverse genotypes in different regions of our country. in this study, stability and adaptation of new genotypes of potato were evaluated that comprise 10 new early and medium maturity genotypes (anabella, taurus, carrera, liseta, volumia, colomba, crisps4all, innovator, leonardo and sylvana) plus one control of medium maturity genotypes (sante) and then they were planted in three different regions (mashhad, hamedan and zanjan). all experiments were done in rcbd with three replications in two years (2016-2017). moreover, they were planted in the fields of private section. analysis of variance (anova) results of early - medium maturity genotypes were investigated in different locations, genotype and genotype in year were significant for every single trait. the effects of year, location in year, and genotype in location were revealed by the results of combined analysis that only showed significant difference for traits of total tube yield, marketable tuber yield, and tuber seed number in plant. among the medium and early maturity genotypes, the liseta, leonardo, sylvana, colomba and carrera genotypes according to high tuber yield (4.66 to 5.03 kg.m-2) are introduced but colomba, liseta, and carrera genotypes (5.03, 4.90 and 4.74 kg.m-2) with highest tuber yield and anabella genotype with 4.25 kg.m-2 yield had highest adaptation for zanjan and mashhad regions respectively and also sante genotype with 4.53 kg.m-2 yield for hamedan. the crisp4all, innovator, and taurus genotypes with the aim of consuming in the industrial sector (chips and french fries) are introduced in particular with respect to high dry matter percentage (23.88, 21.91 and 21.24 % respectively).