تجزیه‌ی ارتباطی برخی از نشانگرهای ssr با شاخص‌های مقاومت به زنگ قهوه‌ای در تعدادی از ارقام گندم نان

زنگ قهوه‌ای با نام علمی puccinia recondite.tritici یکی از بیماری‌های مهم گندم در دنیا محسوب می‌شود. اطلاع از ژن‌های مقاومت و انتخاب ژنوتیپ‌های مقاوم برای به‌نژادگران گندم دارای اهمیت زیادی است. این پژوهش به منظور بررسی تنوع ژنتیکی مقاومت به بیماری زنگ قهوه‌ای و تجزیه ارتباطی برای شاخص‌های مرتبط با مقاومت در گندم نان با استفاده از نشانگرهای مولکولی ssr انجام شد. در این پژوهش 32 رقم گندم نان در سال زراعی 96-1395 در مزرعه ایستگاه تحقیقاتی عراقی محله گرگان در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. ژنوتیپ‌ها از نظر صفات نوع آلودگی، درصد آلودگی و سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری مورد ارزیابی قرارگرفتند. تجزیه ارتباطی با استفاده از دو روش رگرسیون گام به گام و روش تک نشانگری بر اساس  طرح کاملاً تصادفی نامتعادل انجام گرفت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که ژنوتیپ‌ها از لحاظ صفات مورد بررسی اختلاف معنی‌داری در سطح احتمال یک درصد داشتند. بیش‌ترین ضریب همبستگی مثبت بین صفت نوع آلودگی و درصد  آلودگی و سپس بین درصد آلودگی و سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری مشاهده شد. نتایج  رگرسیون گام به گام نشان داد که در مجموع نه نشانگر ssr با حداقل یکی از سه صفت مورد بررسی پیوستگی معنی‌دار داشته‌اند. ضریب تبیین در مجموع نشانگرهای ssr از 24.1 درصد (درصد آلودگی) تا 95.9 درصد (تیپ آلودگی) متغیر بود. نشانگر‌ xgwm344 در صفت نوع آلودگی و درصد آلودگی به ترتیب  با 62 و 58.3 درصد و پس از آن xgwm547 در صفت تیپ آلودگی با 51.6 درصد بیش‌ترین ضریب تبیین را به عنوان نشانگر سرگروه به خود اختصاص دادند. نتایج روش تک نشانگری نشان داد که نشانگرهای xgwm146، xgwm344، xgwm547، xwmc317، xcfa2257 و xbarc159 با هر سه صفت و نشانگر xgwm582 با دو صفت تیپ آلودگی و درصد آلودگی پیوستگی نشان دادند. با توجه به نتایج بدست آمده از هر دو روش پنج نشانگر xgwm146، xgwm344، xgwm547، xwmc317 و xbarc159 با هر سه صفت مقاومت پیوستگی نشان دادند و نشانگر xbarc8 با هیچ کدام از صفات پیوستگی نشان نداد.

correlation analysis of some ssr markers with brown rust resistance indices in some bread wheat cultivars

leaf rust of wheat caused by puccini recondite tritici is one of the most important diseases of wheat in the world. it is important to know the resistance genes and genotypes for wheat breeders. this study was performed to investigate the genetic variation of resistance to brown rust disease and to analyze the association of resistance indices in bread wheat using ssr molecular markers. in this study, 32 bread wheat cultivars were planted in a randomized complete block design with three replications in 1965-1959 at the iraqi research station in gorgan. genotypes were evaluated for traits such as infection type, percentage of infection and area under disease progression curve. communication analysis was performed using two steps of stepwise regression and single marker based on completely unbalanced randomized design. results of analysis of variance showed that genotypes were significantly different at 1% probability level for the studied traits. the highest positive correlation coefficient was observed between the type of infection and the percentage of infection and then between the percentage of infection and the area under the curve of disease progression. stepwise regression results showed that in total nine ssr markers were significantly associated with at least one of the three traits studied. coefficients of explanation for ssr markers varied from 24.1% (severity of infection) to 95.9% (infection type). xgwm344 marker in the infection type and infection percentage with 62% and 58.3% and xgwm547 marker in the infection type with 51.6% had the highest coefficient of explanation as group marker. results of single marker method showed that markers xgwm146, xgwm344, xgwm547, xwmc317, xcfa2257 and xbarc159 with all three traits and xgwm582 marker with two traits of infection type and percentage of contamination. according to the results of both methods, five markers xgwm146, xgwm344, xgwm547, xwmc317 and xbarc159 showed correlation with all three traits and xbarc8 marker did not show any association with any of the traits.