بررسی تنوع ژنتیکی برخی ژرم پلاسم‌های گندم با استفاده از صفات مورفوفنولوژیک

به منظور ارزیابی عملکرد و برخی صفات مورفوفنولوژیک گندم و بررسی تنوع ژنتیکی آنها، بررسی های مزرعه ای و آزمایشگاهی روی 115 ژنوتیپ مختلف گندم در سال زراعی 94-1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گنبد کاووس در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. طبق نتایج به دست آمده صفات مورد بررسی از تنوع بالایی برخوردار بوده و بین ژنوتیپ‌ها تفاوت معنی‌داری از لحاظ کلیه صفات مورد ارزیابی به‌جزء طول دانه وجود داشت. نتایج نشان داد که تعداد پنجه در مترمربع بیشترین همبستگی را با عملکرد دانه داشت (**0.79). بر اساس نتایج به‌دست آمده از رگرسیون مرحله‌ای تعداد کل پنجه در متر مربع بیشترین اثر را برروی عملکرد دانه داشت به‌طوری که اولین صفتی بود که وارد مدل شد. نتایج حاصل از تجزیه علیت نشان داد که صفت شاخص برداشت بیشترین اثر مستقیم را بر عملکرد دانه در مترمربع داشت (0.64) و بیشترین اثر غیر مستقیم مربوط به صفت تعداد کل پنجه در متر مربع از طریق عملکرد بیولوژیک بود (0.458). با استفاده از تجزیه خوشه‌ای دو گروه براساس دندروگرام حاصل شد که از لحاظ شجره ارقام و برخی صفات مورد بررسی شباهت بیشتری داشتند. بنابراین می‌توان از تعداد پنجه و شاخص برداشت به عنوان صفات برتر در برنامه‌های انتخاب غیر مسقیم استقاده نمود.

genetic diversity of some wheat germplasm based on morpho-phenological traits

in order to evaluate the yield and some morpho-phenological traits of wheat genotypes and their genetic diversity, 115 wheat genotypes were assessed based on field and laboratory experiments and rcbd design with 3 replications in gonbad-kavous university in 2015-16. according to the results, there was significant difference between all measured traits except grain length. though the number of tillers per square meter has positive correlation with the highest grain yield (0.794, p<0.01). based on the results of step wise regression, the total number of tillers per square meter has been the greatest effect on grain yield. the results of path analysis showed that the highest direct effect on grain yield/m3 was related to the harvest index (0.640) and the total number of tillers per cubic meter had the most indirect effect on grain yield through biological yield (0.458). in addition, 115 wheat genotypes were clustered into two groups which had similarities in terms of genealogy and some measured traits. therefore, it could be concluded that the harvest index and the number of tillers per m3 are the most suitable indirects selection for improving yield of seeds in screening programs.