برآورد پارامترهای ژنتیکی و ترکیب‌پذیری عملکرد و اجزای عملکرد دانه در گندم نان با استفاده از تجزیه دی‌آلل

     به منظور برآورد پارامترهای ژنتیکی و ترکیب‌پذیری عمومی و خصوصی گندم نان جهت تعیین والدین مناسب برای تلاقی‌ها و تولید واریته‌های جدید، شش رقم گندم تجاری و لاین امیدبخش شامل فلات، مهرگان، احسان، سیستان، بم و n-80-19 در سال زراعی 1395-96 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی عراقی محله گرگان کشت گردیدند. تلاقی‌های دو طرفه بین شش والد یاد شده به منظور تولید نسل‌های f1 انجام شد. در سال زراعی 97-1396 آزمایش مقایسه‌ای بین شش والد فوق به همراه 30 نتاج  آنها در مجموع 36 تیمار در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار کشت شدند. نتایج برای صفت وزن صد دانه نشان دادند که رقم احسان می‌تواند بهترین ترکیب‌ شونده از حیث افزایش این صفت در جهت مثبت محسوب شود. رقم احسان و لاین 19-80n- به ترتیب با دارا بودن بالاترین قابلیت ترکیب پذیری عمومی برای عملکرد دانه و زیست توده برای افزایش این دو صفت مناسب هستند. واریانس افزایشی برای صفات ارتفاع بوته، طول سنبله، وزن دانه در سنبله و وزن صد دانه بیشتر از واریانس غالبیت بود. برای صفت عملکرد دانه و عملکرد زیست توده رقم احسان دارای بیشترین مقدار ترکیب‌پذیری عمومی (gca) و دورگ 3×2 (احسان× مهرگان) دارای بالاترین مقدار ترکیب‌پذیری خصوصی برای عملکرد دانه و عملکرد زیست توده است.

estimation of genetically parameters and combining ability of yield and yield components in bread wheat by diallel method

in order to estimate genetical parameters, general and specific combining ability of bread wheat to determine proper parents for crossing and producing new cultivars, six promised lines planted in randomized complete block design with three replications, in 2017-18 cropping and varieties including, falat, mehergan, ehsan, sistan, bam and n-80-19 were planted in eraghi mohalle (gorgan) station in 2016-17 cropping season. a full diallel mating among six parents for generating f1 progenies were done. sixparental genotypes and 30 f1 progenies were season. the results revealed that cultivar ehsan was the best general combiner for hundred grain weight. cultivar ehsan and line n-80-19 had the highest general combining ability for grain yield and biomass, respectively. therefore, it is recommended that these genotypes can be applied in hybridization to increase grain yield and biomass. additive variance of traits including plant height, peduncle length, grain weight in spike and hundred grain weight was more than dominance variance. furthermore, ehsan cultivar had the highest general combining ability (gca) for grain yield and biomass and hybrids raised from 2×3 (ehsan×mehrgan) cross had the highest specific combining ability (sca) for grain yield and biomass.