اثر تنش کادمیوم بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیک گیاهچه‌های برنج

کادمیوم یک آلاینده مهم از فلزات سنگین است که برای گیاهان و حیوانات بسیار سمی است. ﺑﺮﻧﺞ ﻳﻜﻲ از اﻧﻮاع ﭘﺮ ﻣﺼﺮف ﻏﻼت در ﺟﻬﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﮔﺴﺘﺮده در رژﻳﻢ ﻏﺬاﻳﻲ ﻣﺮدم وجود دارد. به منظور بررسی میزان تحمل ژنوتیپ‌های برنج به فلز کادمیوم، 40 ژنوتیپ برنج در شرایط هیدروپونیک در مرحله گیاهچه‌ای از نظر تحمل به میزان کادمیوم در سطوح مختلف تنشی (شاهد، 100، 200 و 300 میکرومولار کادمیوم) و در یک آزمایش کرت‌های خرد شده در قالب طرح کاملاً تصادفی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل نشان داد که بین ژنوتیپ‌ها و سطوح تنش از نظر صفات ارزیابی شده تفاوت معنی‌داری وجود دارد. از لحاظ جذب کادمیوم ژنوتیپ‌های میر طارم، سنگ‌ طارم، f12l49-3، 229r و koshihikari دارای کمترین مقدار جذب کادمیوم بودند. در تجزیه به مولفه‌های اصلی بر مبنای صفات ارزیابی شده به تنش به ترتیب 70/160، 70/351، 72/641 و 66/305 درصد از تغییرات در سطوح شاهد، 100، 200 و 300 میکرومولار کادمیوم توسط مولفه‌های اول و دوم قابل توجیه بود. تجزیه‌ خوشه‌ای نیز بر اساس صفات مورد مطالعه در سطوح شاهد، 100، 200 و 300 میکرومولار کادمیوم، ژنوتیپ‌های مورد بررسی را به ترتیب در دو، پنج، سه و دو خوشه گروه‌بندی نمود. در مجموع، بر طبق نمودار تحلیل بای‌پلات و تجزیه خوشه‌ای ژنوتیپ‌های سنگ طارم، میر طارم، f12l49-3، 229r و koshihikari به عنوان ارقام متحمل به کادمیوم و ژنوتیپ‌های m30، arias halus و kinan dang patong به عنوان ارقام حساس و دارای جذب بالای کادمیوم تعیین شدند. از ﻧﺴﻞﻫﺎی ﺣﺎﺻﻞ از ﺗﻼﻗﯽ ارﻗﺎم ﻣﺘﺤﻤﻞ و ﺣﺴﺎس ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺟﻤﻌﯿﺖﻫﺎی در ﺣﺎل ﺗﻔﺮق ﺑﺮای ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ژﻧﺘﯿﮑﯽ و ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد.

effect of cadmium stress on morphophysiological traits of rice seedlings

    cadmium is an important pollutant of heavy metals, which is very toxic to plants and animals. rice is the most popular food among iranians and the presence of heavy metals in trace level in rice has received special attention because they are directly related to health. in order to evaluate the tolerance of rice genotypes to cadmium, 40 rice genotypes under hydroponic conditions were used for seedling tolerance and absorption of cadmium in different levels of stress (control, 100, 200 and 300 μm cadmium) and in a split plot experiment in a completely randomized design template was examined. the results showed a significant difference between genotypes. in terms of cadmium adsorption, genotypes of mirtarom, sangtarom, f12l49-3، 229r and koshihikari had the lowest cadmium adsorption. principal components analysis based on the traits evaluated for cadmium show 70.160, 70.357, 72.641 and 66.305 percent of the changes by the first and second components, respectively, at the control levels of 100, 200 and 300 micromolar of cadmium. cluster analysis based on the studied traits at control, 100, 200 and 300 micromolar of cadmium classified the genotypes in two, five, three and two clusters, respectively. in sum, genotypes of sangtarom, mirtarom, f12l49-3, 229r and koshihikari as genotypes tolerant to cadmium and genotypes of m30, arias halus and kinan dang patong as genotypes classified as noncompliant were determined according to biplot analysis and cluster analysis. the generations obtained from crossing between tolerant and susceptible cultivars could be used as segregating population in genetic and molecular studies.