ارزیابی و گروه‌بندی جمعیت‌های رازیانه از نظر صفات زراعی و مورفولوژیک در شرایط آبیاری نرمال و محدود

   به منظور گروه‌بندی 19 جمعیت‌ گیاه دارویی رازیانه از نظر صفات زراعی و مورفولوژیک، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در دو شرایط آبیاری نرمال و محدود در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز انجام گرفت. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثرات شرایط مختلف آبیاری، جمعیت و اثر متقابل شرایط در جمعیت برای اکثر صفات مورد ارزیابی معنی‌دار است؛ که نشانگر وجود اختلاف معنی‌دار بین جمعیت‌های مورد مطالعه رازیانه و همچنین واکنش متفاوت جمعیت‌ها در شرایط مختلف آبیاری بود. همچنین تحت تنش کم‌آبی صفات تعداد چتر، تعداد دانه در چتر، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد اسانس در تمامی جمعیت‌های مورد مطالعه با کاهش معنی‌دار روبه‌رو بوده‌اند. این در حالی بود که تمامی جمعیت‌های مورد مطالعه در شرایط تنش کم‌آبی با افزایش معنی‌دار میزان اسانس همراه‌ بودند. همبستگی در شرایط تحت تنش کم‌آبی بین عملکرد دانه و عملکرد اسانس (0/949)، تعداد چتر (0/696)، تعداد دانه در چتر (0/469)، ارتفاع بوته (0/641)، تعداد پنجه (0/617) و بیوماس (0/891) مثبت و معنی‌دار بود. این نشان می دهد صفات مذکور بیشترین تاثیر را بر روی عملکرد دانه در شرایط تنش کم آبی داشتند. در شرایط آبیاری نرمال جمعیت های مورد مطالعه از نظر تمامی صفات در سه گروه قرار گرفتند و جمعیت‌های بناب و بیرجند از نظر تمام صفات مورد ارزیابی از جمله عملکرد دانه و اسانس در گروه برتر قرار گرفتند. در شرایط تنش کم‌آبی نیز جمعیت های مورد مطالعه از نظر تمامی صفات در سه گروه قرار گرفتند و گروه برتر شامل جمعیت‌های گرینه، 11486 (آلمان)، 1182 (آلمان)، همدان و بناب بود. گروه‌بندی جمعیت‌ها بر اساس شاخص‌های تحمل به خشکی نشان داد که جمعیت‌های بناب، بیرجند، 11486 (آلمان) و همدان از نظر تحمل به خشکی نسبت به دیگر جمعیت‌های مورد ارزیابی، برتری دارند.

fennel populations grouping and evaluation from the agronomic and morphological traits under favorable and limited irrigation conditions

in order to grouping 19 populations fennel from the agronomic and morphological traits, an experiment was conducted in randomized complete block design with three replications under limited and favorable condition of irrigation at the agricultural research station, university of tabriz. combined analysis of variance showed that the effects of different irrigation conditions, population and population × environment interaction was significant for most of the studied traits; that was representing a significant difference between the fennel studied populations and also showed populations different reactions under different of irrigation condition. also, under limited condition of irrigation, the number of umbel per plant, the number of seed per umbel, 1000-seed weight, grain yield, essential oil yield for all studied populations were significantly reduced. however, all studied populations were associated with a significant increase in essential oil under limited condition of irrigation. correlation of grain yield with essential oil yield (0/949), the number of umbel per plant (0/696), the number of seed per umbel (0/469), plant height (0/641), tillers(0/617) and biomass(0/891) was significant positively under water deficit stress condition. this indicates the traits had the greatest effect on grain yield under water deficit stress condition. in favorable conditions of irrigation, the studied populations were divided into three groups for all traits. bonab and birjand populations were in the best group the evaluated traits including grain and essential oil yields. in terms of water stress, the studied populations were divided into three groups for all traits. the best groups the all evaluated traits included garineh, german (11486), german (1182), hamadan and bonab populations. grouping populations based on drought tolerance indices showed that bonab, birjand, german (11486) and hamadan populations are superior from the drought tolerance than other evaluated populations.