بررسی انعطاف رفتاری در مولفه‌های پر اثر بر عملکرد ژنوتیپ‌های کنجد در شرایط آبیاری نرمال و محدودیت آبی

شناسایی مقایسه‎‌ای روابط بین عملکرد و اجزای عملکرد گیاهان در شرایط تنش و نرمال، اصلاحگران را در تدوین استراتژی یاری می‌رساند. کنجد گیاهی روغنی با محتوی روغن بالا و کیفیت مناسب می‌باشد. در این بررسی تاثیر کم آبی بر مولفه‌های عملکردی 15 ژنوتیپ چند شاخه کنجد از کلکسیون بخش تحقیقات دانه‌های روغنی مورد بررسی قرار گرفت. رگرسیون عملکرد دانه بر اساس صفات مختلف فنولوژیک و اجزای عملکرد گویای اثر معنی دار مثبت طول شاخه فرعی زاینده و تعداد دانه در کپسول در شرایط نرمال و فقط طول شاخه فرعی زاینده در شرایط کم آبی بود. تجزیه عاملی مقایسه ای بین شرایط نرمال و شرایط کم آبی حاکی از تغییر اولویت‌بندی گیاه کنجد از جهت تخصیص مواد فتوسنتزی به اندام‌ها و مخازن مختلف در شرایط تنش بود. با این حال، رجحان اول گیاه در هر دو شرایط نرمال و کمبود آب اختصاص مواد فتوسنتزی به شاخه‌های فرعی بود. در شرایط کم آبی، گیاه اصلی‌ترین و قوی‌ترین سیستم کنترل مرکزی خود را بر تعداد شاخه فرعی بیشتر معطوف نمود، اما با بهره‌گیری از دو سیستم کنترل دیگر که اثرات به مراتب کمتری داشتند، بر افزایش وزن دانه به عنوان شاخصی از بقا و تمدید نسل آتی متمرکز گردید. تمرکز بر ارتباطات رفتاری و بیولوژیک گیاهان و روابط بین اجزای آنها از یک سو و تغییر نگرش از دیدگاه بیومتریک به دیدگاه -بیومتریک -فیزیولوژیک، کارآیی اصلاح برای شرایط نامساعد نظر تنش‌ها را افزایش می‌دهد.

flexibility in behavior of prominent components of the yield of sesame genotypes under normal and water limiting condition

comparative identification of relations among yield components under stress and normal situation can provide novel breeding strategies to plant breeders. sesame is an oil crop with high quantity and quality of edible oil, suitable for human food. in this study, effects of limiting in avalibility of water to 15 sesame genotypes from germplasm collection of oil seed crop res. dep on yields components was investigated. regression analysis of seed yield on various phonologic and yield components revealed significant effects of fertile axillary branch and number of seed per capsule under normal condition and merely fertile axillary branch under water limiting situation. comparative factor analysis between normal and water limiting conditions revealed shifting in the priority of photosynthate allocating to various organs and sinks upon water limitation. nevertheless, axillary branches constitute the first and primary target for allocating assimilates under both normal and water limiting conditions. under water limiting condition, plant focuses it’s most strong and primary control system on number of axillary branches, followed by two successive less important and less strong control systems, which affect on seed weight, a parameter that determines plant maintenance in the nature and guarantee survival of the next generations. focusing on the biologic behavior and relations among the behavior’s components on one hand, and shifting from biometrical point of view to biometrical-physiological concepts will increase efficiency of stress breeding programs.