بررسی تاثیر محلول پاشی عناصر اصلی و ریزمغذی بر صفات مرفوفیزیولوژی و عملکردی سه رقم برنج بومی استان مازندران

مقدمه و هدف: ‏به‌منظور بررسی اثر محلول پاشی عناصر اصلی و ریزمغذی بر صفات مرفوفیزیولوژی و عملکرد دانه گیاه برنج با هدف افزایش عملکرد و کاهش مصرف کودهای شیمیایی، آزمایشی در سالهای زراعی 95-1394 و 96-1395 در مزارع تحقیقاتی شهرستان نوشهر (مازندران) اجرا شد.مواد و روش‌ها: ‏آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل چهار سطح کودی شاهد، پرمصرف (ازت، فسفر، پتاس)، کم‌مصرف (آهن، منگنز، روی، اوره) و پرمصرف + کم‌مصرف (ازت، فسفر، پتاس، منیزیم، منگنز، آهن، مس) به‌صورت محلول‌پاشی در مراحل پنجه‌دهی، ساقه‌دهی و آبستنی) و ارقام برنج (فجر، امرالهی و هاشمی) می باشد. صفات مورد اندازه‌گیری شامل طول و عرض برگ پرچم، سطح برگ پرچم، کلروفیل برگ پرچم، تعداد پنجه در بوته، تعداد خوشه در بوته، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی، شاخص برداشت، کربوهیدرات محلول و پروتئین دانه بودند. یافته‌ها:‏ نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که تیمارهای آزمایشی دارای اثر معنی‌داری بر تمامی صفات بودند. بعلاوه محلول پاشی کودها در سطوح مختلف نسبت به شاهد تاثیر معنی‌داری داشت. بیشترین عملکرد دانه (567/7 گرم در مترمربع)، عملکرد بیولوژیکی (1400 گرم در مترمربع)، کربوهیدرات (44/48 میلی‌گرم بر گرم وزن خشک) و پروتئین دانه (11/40 درصد) در رقم فجر و تیمار کودی پرمصرف + کم‌مصرف به‌دست آمد. نتیجه‌گیری: نتایج این آزمایش نشان داد که روش محلول‌پاشی عناصر غذایی، علاوه بر کاهش تلفات کودها، به علت جذب سریع برگی باعث بهبود صفات گیاهی می‌شود. 

the effect of foliar application‎ of main elements and micronutrients on morpho-physiological and yield traits of three native rice cultivars of mazandaran province

introduction and objective: in order to investigate the effect of foliar application of main elements and micronutrients on morphophysiological and yield traits of rice plants with the aim of increasing yield and reducing the use of chemical fertilizers, experiments in the cropping years 20152016 and 20162017 in the research farms of nowshahr city (mazandaran) was implemented.material and methods: the experiment was performed as a factorial design in the form of a randomized complete block design with 3 ‎replications. experimental treatments include four levels of fertilizer (control, ‎macronutrients (n, p, k), micronutrients (n, fe, mn, zn), and macro + micro (n, p, k, mg, mn, ‎fe, cu) as foliar application in tillering, stalking and pregnancy stages), and rice cultivars ‎‎(fajr, amrollahi, hashemi). the measured traits included flag leaf length and width, flag leaf area, flag leaf chlorophyll, number of tillers per plant, number of spikes per plant, grain yield, biological yield, harvest index, soluble carbohydrate, and grain protein. results: the results showed that experimental treatments had a significant effect on all traits. the data analysis of variance results showed that experimental treatments had a significant effect on all traits. in addition, foliar application of fertilizers at different levels compared to the control had a significant effect. the highest grain yield (567.7 g/m2), biological yield (1400 g/m2), carbohydrate (44.48 mg/g dry weight), and grain protein (11.40%) were obtained in fajr cultivar and d2 fertilizer treatment. conclusion: the results of this experiment showed that the method of foliar application of nutrients, in addition to reducing fertilizer losses, improves plant traits due to rapid leaf absorption.