تحمل به تنش شوری در برخی اکوتیپ‌های ماشک تلخ در مرحله جوانه‌زنی

مقدمه و هدف: تنش شوری یکی از مهم ترین عوامل محدود کننده ی رشد و تولید گیاهان در مناطق خشک و نیمه خشک از جمله ایران است.مواد و روش ها: به منظور ارزیابی واکنش برخی از اکوتیپ های ماشک تلخ به تنش شوری در مرحله جوانه زنی آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه های دانشکده کشاورزی دانشگاه ولی عصر (عج) رفسنجان در سال 1398 اجرا گردید. تعداد هشت اکوتیپ ماشک تلخ در چهار سطح شوری (30، 50، 70 و 90 میلی مولار) با کلرید سدیم مورد بررسی قرار گرفتند. صفات مورد بررسی شامل طول ساقه چه، طول ریشه چه، وزن تر ساقه چه، وزن تر ریشه چه، وزن خشک ساقه چه، وزن خشک ریشه چه، درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی و شاخص بنیه بذر بود. یافته ها: نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین سطوح تنش و اکوتیپ ها از نظر اکثر صفات مورد بررسی تفاوت معنی داری وجود داشت. با توجه به نتایج مقایسات میانگین صفات ارزیابی شده، با افزایش میزان شوری از 30 میلی مولار به 50، 70 و 90 میلی مولار، تمامی صفات کاهش معنی داری را نشان دادند. در تجزیه به مولفه های اصلی بر مبنای صفات مورد مطالعه به تنش به ترتیب 76/7، 82/5، 88/6 و 89/5 درصد از تغییرات در سطوح 30، 50، 70 و 90 میلی مولار توسط مولفه های اول و دوم قابل توجیه بود. تجزیه خوشه ای بر اساس صفات ارزیابی شده در سطوح 30، 50، 70 و 90 میلی مولار، اکوتیپ های مورد بررسی را در گروه های جداگانه طبقه بندی کرد. نتیجه گیری: در مجموع بر طبق نمودار تحلیل بای پلات و تجزیه خوشه ای، اکوتیپ داش بلاغ متعلق به استان زنجان از لحاظ تحمل به تنش در سطوح مختلف شوری برتر از سایر اکوتیپ ها در این آزمایش تعیین شد و می تواند در برنامه های به نژادی مورد استفاده قرار گیرد.

Salinity Tolerance in Some Bitter Vetch Ecotypes in Germination Stage

Extended AbstractIntroduction and Objective: Salinity stress is one of most important factors limiting the growth and production of plants in arid and semiarid regions of the world such as Iran.Material and Methods: In order to evaluate the response of some bitter vetch (Vicia ervilia L.) ecotypes to salinity stress at germination stage an experiment was conducted as a factorial experiment in a completely randomized design with three replications in the laboratories of Faculty of Agriculture at ValieAsr University of Rafsanjan in 2019. Eight bitter vetch ecotypes were evaluated at four salinity levels (30, 50, 70 and 90 mM of NaCl). Shoot length, root length, shoot fresh weight, root fresh weight, shoot dry weight, root dry weight, germination percentage, germination rate and seed vigor index were measured.Results: The results of variance analysis showed significant effects of salinity and ecotype on the most evaluated traits. According to the results of mean comparison of the studied traits, with increasing salinity from the 30 mM to 50, 70 and 90 mM, all traits showed significant decrease. Principle components analysis based on the evaluated traits for salinity stress showed 76.7, 82.5, 88.6 and 89.5 percentages of the changes by the first and second components, respectively, at the 30, 50, 70 and 90 mM NaCl. Cluster analysis based on the measured traits at 30, 50, 70 and 90 mM levels classified the studied ecotypes in separate groups.Conclusion: Regarding to byplot and cluster analysis, Dashbolagh ecotype in terms of tolerance to stress in different levels of salinity were superior to other ecotypes in this experiment and could be used in breeding programs.