اثر پلی‌سولفید کلسیم بر عناصر غذایی خاک و برخی ویژگی‌های رشدی گیاه ریحان (ocimum basilicum l.) رقم گنووس در شرایط تنش شوری

مقدمه و هدف: شوری خاک یکی از مهم‌ترین عوامل کاهنده عملکرد گیاهان بوده و بر بسیاری از فعالیت‌های فیزیولوژیکی و متابولیکی گیاهان تاثیر می‌گذارد و از این طریق سبب کاهش رشد و عملکرد آن‌ها می‌شود. مدیریت مواد غذایی نقش مهمی در کاهش تنش شوری در شرایط مختلف محیطی دارد. کلسیم و گوگرد از عناصر مهم برای افزایش مقاومت گیاهان به شوری می‌باشند.مواد و روش‌ها: به‌منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف پلی‌سولفید کلسیم (شاهد (صفر)، 30 و 25، 20، 15 لیتر در هکتار) در سطوح مختلف شوری (4 و 3، 2، 1 دسی‌زیمنس بر متر) بر عناصر غذایی خاک و برخی خصوصیات رشدی گیاه ریحان (ocimum basilicum (genovese cultivar))، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1397 در گلخانه‌ و در شهر قائم‌شهر اجرا شد. صفات اندازه‌گیری شده در این آزمایش شامل ارتفاع بوته، طول شاخه جانبی، تعداد شاخه‌های جانبی، تعداد برگ، سطح برگ، وزن تر و خشک اندام هوایی و برخی عناصر خاک (درصد ماده آلی، هدایت الکتریکی خاک، فسفر، پتاسیم و گوگرد قابل جذب، کلسیم، منیزیم، سدیم و کلر محلول) بود.یافته‌ها: نتایج نشان داد که بیشترین وزن خشک اندام هوایی تا 27/2 گرم در بوته در تیمار شوری یک دسی‌زیمنس بر متر همراه با کاربرد 30 لیتر در هکتار پلی‌سولفید کلسیم به دست آمد. شوری منجر به کاهش معنی‌داری در وزن خشک اندام هوایی و سایر صفات رویشی مانند تعداد شاخه، سطح برگ و ارتفاع بوته گردید که در این صفات در شرایط عدم کاربرد پلی‌سولفید کلسیم، بیشترین کاهش مشاهده شد. این در حالی است که کاربرد پلی‌سولفید کلسیم در اغلب سطوح شوری تاثیر مثبتی بر این صفات داشتند. بااینکه بیشترین تاثیر پلی‌سولفید کلسیم بر سطح برگ و وزن خشک اندام هوایی مربوط به شوری 2 دسی‌زیمنس بر متر بود، ولی بیشترین تاثیر پلی‌سولفید کلسیم بر ارتفاع بوته، تعداد برگ در بوته و طول ساقه متعلق به سطح شوری 4 دسی‌زیمنس بر متر مشاهده شد. با کاربرد پلی‌سولفید کلسیم، میزان پتاسیم، روی، آهن و مس محلول خاک کاهش یافت، درحالی‌که میزان کلسیم، منگنز و کلر محلول خاک افزایش یافت. شوری اثر منفی بر میزان فسفر، روی و گوگرد محلول خاک داشت، ولی بر حلالیت دیگر عناصر تاثیری نداشت.نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که کاربرد پلی‌سولفید کلسیم می‌تواند تا حدی تاثیر شوری را در سطوح مختلف بر خصوصیات رشدی گیاه ریحان کاهش دهد.

The Effect of Calcium Polysulfide on Soil Nutrients and Some Growth Attributes of Sweet Basil (Genovese cultivar) under Salinity Stress

Extended AbstractIntroduction and Objective: Soil salinity is one of the most important factors reducing plant yield and affects many physiological and metabolic activities of plants, thereby reducing their growth and yield. Food management plays an important role in reducing salinity stress in various environmental conditions. Calcium and sulfur are important elements to increase plant resistance to salinity.Material and Methods: To investigate the effect of different levels of calcium polysulfide (control (0), 15, 20, 25 and 30 liters per hectare) at different salinity levels (1, 2, 3 and 4 dS/m) on soil nutrients and some growth attributes of Ocimum basilicum (Genovese cultivar), an experiment was conducted based on factorial in a completely randomized design with three replications in greenhouse at Qaemshahr in 2018. Measurement traits in this experiment included plant height, lateral branch length, number of lateral branches, number of leaf, leaf area, fresh and dry weight of aerial parts and some soil elements (percentage of organic matter, electrical conductivity of soil, phosphorus, potassium and absorbable sulfur, calcium, Magnesium, sodium and chlorine soluble).Results: The results showed that the highest shoot dry weight to 27.2 gram per plant was obtained in 1 dS/m salinity with 30 lit/ha calcium polysulfide treatment. Salinity caused a significant decrease in shoot dry weight and other vegetative traits such as number of branches, leaf area and plant height that in these traits, the highest decrease was observed in the absence of calcium polysulfide. However, application of calcium polysulfide at most salinity levels had a positive effect on these traits. Although the maximum effect of calcium polysulfide on leaf area and shoot dry weight was related to 2 dS/m salinity, but the highest effect of calcium polysulfide was observed on plant height, leaf number per plant and stem length at 4 dS/m salinity. With the application of calcium polysulfide, the amount of potassium, zinc, iron and copper in the soil solution decreased, while the amount of calcium, manganese and chlorine in the soil solution increased. Salinity had a negative effect on the amount of phosphorus, zinc and sulphur in the soil, but it did not affect the solubility of other elements. Conclusion: The results showed that the application of calcium polysulfide can partially reduce the effect of salinity at different salinity levels on the growth attributes of basil.