ارزیابی مجموعه گستردهای از ژرم پلاسم ارزن دمروباهی (setaria italica l) براساس عملکرد و برخی صفات زراعی

مقدمه و هدف: ارزن دم‌روباهی به عنوان یک محصول چند منظوره دارای پتانسیل های مغذی و دارویی است. این مطالعه با هدف بررسی و مقایسه تنوع مجموعه ژرم پلاسم گسترده ی ارزن دم‌روباهی (134 ژنوتیپ) براساس 14 صفت زراعی مورد مطالعه انجام شد. مواد و روش ها: در این تحقیق بذور 134 ژنوتیپ ارزن دم‌روباهی که شامل مجموعه گسترده ژرم پلاسم ارزن دم روباهی می باشد، از پژوهشکده فناوری تولیدات گیاهی، قطب علمی تنش‌های محیطی غلات دانشگاه شهید باهنر کرمان تهیه شد. آزمایش در قالب طرح بلوک ‌های کامل تصادفی با سه تکرار و تحت شرایط نرمال طی سال زراعی 1396 اجرا شد. صفات زراعی شامل: درصد جوانه زنی بذر ارتفاع گیاه، تعداد برگ در بوته، طول برگ پرچم، عرض برگ پرچم، تعداد پنجه، طول خوشه، عملکرد دانه، تعداد گیاهان روی خط، عملکرد علوفه، وزن بذور بوته برتر، وزن هزار دانه، شاخص برداشت و عملکرد بیولوژیکی اندازه گیری شد و سپس داده های حاصله مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج تجزیه وارﻳﺎﻧﺲ نشان داد که اختلاف ژنوتیپ‌های مورد مطالعه از نظر تمامی صفات به غیر از صفات عرض برگ و تعداد گیاهان روی خط در سطح 1 درصد معنی دار بود. بر آورد ضریب همبستگی بین صفات نشان داد که عملکرد دانه و عملکرد علوفه با تمامی صفات به ‌استثنای عرض برگ همبستگی مثبت و معنی‌‌داری داشتند، همچنین صفت عملکرد دانه با عملکرد بیولوژیک و عملکرد علوفه بیشترین همبستگی مثبت و معنی‌دار (به ترتیب 0/97 و 0/94) داشت. در ادامه نتایج ﺗﺠﺰﻳﻪ ﺑﻪ ﻣﺆﻟﻔﻪ‌ﻫﺎی اﺻﻠﻲ نشان داد که 4 مولفه اصلی اول بیش از 75/62 درصد از واریانس کل صفات را توجیه کردند و مولفه‌‌های اول تا چهارم به ترتیب 49/80، 9/87 و 8/32 و 7/54 درصد از کل واریانس را به خود اختصاص داده‌اند. ﺑﺮاﺳﺎس نتایج ﺗﺠﺰﻳﻪ ﺧﻮﺷﻪای، ژﻧﻮﺗﻴﭗﻫﺎ به 4 گروه ژنوتیپی تقسیم شدند و ژﻧﻮﺗﻴﭗﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد در ﮔﺮوه اول از ﻟﺤﺎظ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻋﻠﻮﻓﻪ و عملکرد ﺑﺬر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﻘﻴﻪ ﮔﺮوه‌ﻫﺎ ﺑﺮﺗﺮی داﺷﺘﻨﺪ.نتیجه گیری: در مجموع ژﻧﻮﺗﻴﭗﻫﺎ از نظر صفات اندازه گیری شده به طور قابل توجهی متفاوت بودند که این مطلب بیانگر وجود تنوع قابل توجه در میان ژرم پلاسم مورد مطالعه بود. با توجه به اینکه برخی ژﻧﻮﺗﻴﭗﻫﺎ در خوشه اول (160، 68، 15، 23، 72، 73، 39، 170، 57 و 122) از نظر عملکرد بذر و عملکرد علوفه از برتری قابل توجهی برخوردار بودند، لذا می توانند برای مطالعات آتی اصلاح نباتات به عنوان ژﻧﻮﺗﻴﭗﻫﺎی برتر در برنامه های به نژادی و انتخاب به منظور افزایش عملکرد علوفه و دانه ارزن دم روباهی مورد توجه و استفاده قرار بگیرد.

Evaluation of Wide Range of Foxtail Millet (Setaria italica L) Germplasms of Based on Yield and Some Agronomic Traits

Extended AbstractIntroduction and Objective: Foxtail millet, as a multipurpose crop, enjoys nutritious and remedial properties. This research was aimed at identifying diversity and the investigated based on 14 agronomic traits in a wide range of foxtail millet germplasms (134 genotypes). Material and Methods: In this research a total of 134 seeds of foxtail millet genotypes corresponding to a wide range of foxtail millet germplasms were procured by Research and Technology Institute of Plant Production (RTIPP) affiliated to the Shahid Bahonar University of Kerman. This experiment was designed as a randomized complete block with three replications under normal condition in 2017. Agronomic traits include: seed germination percentage, plant height, number of leaves per plant, flag leaf length, flag leaf width, number of tillers, panicle length, seed yield, number of plants per line, forage yield, seed weight of superior plant, 1000seed weight , Harvest index and biological yield were measured and the data were then analyzed.Results: Analysis of variance (ANOVA) indicated that the differences between the studied genotypes were significant for all traits except for flag leaf width and the number of plants on the line was significant. According to the phenotypic correlation coefficients, the seed and forage yields had positive and significant correlations with all investigated traits except for the flag leaf width. Also, the seed yield had the highest correlations with forage and biological yields (0.97 and 0.94, respectively). Then, principal components analysis showed that the first four main principal components could justify explained more than 75.62% of the total variance of the traits, and the first to fourth components explained 49.89, 9.87, 8.32, and 7.54% of the total variance, respectively. Based on the cluster analysis, all genotypes were categorized into four groups. Compared to other groups, the first group of genotypes had superior seed and forage yields.Conclusion: In general, genotypes had significant differences in terms of the investigated traits. These results indicated the presence of a wide range of diversity in the investigated germplasm of foxtail millet. Besides, the common genotypes held in the first group (G160, G68, G15, G23, G72, G73, G39, G170, G57, G122) had significant superiority in terms of seed and forage yields under condition.Therefore, they can be considered and used for future studies of plant breeding as superior genotypes in breeding and selection programs in order to increase the forage and grain yield of fox tail millet.