بررسی عملکرد دانه و ویژگی های مورفولوژیک تعدادی از ارقام و لاین های امیدبخش جو در شهرستان‌های جنوبی استان فارس

چکیده مبسوطمقدمه و هدف: جو (hordeum vulgare l.) گیاه زراعی مهمی مانند گندم و برنج است. جو منبع غذایی بسیار خوبی برای انسان است و از آن برای تغذیه دام نیز استفاده می شود. هدف نهایی برنامه های به نژادی جو افزایش راندمان و پایداری تولید در مزارع کشاورزان است که از طریق جایگزینی ارقام پربازده تر با ارقام کم بازده و قدیمی تر میسر می گردد. انتخاب مشارکتی ارقام در زمین کشاورزان با همین اهداف طراحی شده است، در واقع مکمل و پشتوانه آزمایشات به نژادی می باشد که امکان مشارکت مستقیم بهره برداران و لحاظ شدن دیدگاه های آنها در انتخاب ارقام مناسب تر را فراهم می کند. این بررسی به منظور مقایسه عملکرد ارقام و لاین‌های امید بخش جو در خارج از ایستگاه های‌ تحقیقات کشاورزی و هم چنین آشنایی بیش تر کشاورزان، کارشناسان و مروجین با خصوصیات این ارقام و لاین ها انجام شد.مواد و روش‌ها: به منظور ارزیابی تعدادی از ارقام و لاین های جو از اقلیم های مختلف (اقلیم های گرم، سرد و معتدل و مناطق شور) در شهرستان‌های جنوبی استان فارس از لحاظ صفات زراعی و به ویژه عملکرد دانه، در شرایط زراعی بهره برداران، چهار آزمایش مجزا در قالب آزمایشات بدون تکرار طی دو سال در چهار شهرستان استان فارس انجام شد. طرح انتخاب مشارکتی ارقام در سال زراعی 98-1397 در دو شهرستان لارستان (شهر جویم) و فسا (بخش شیبکوه) و در سال زراعی 99-1398 در دو شهرستان جهرم و استهبان (روستای انجیرک شهر ایج) انجام شد. به منظور انتخاب ارقام و لاین های مناسب برای هر منطقه از شاخص انتخاب ژنوتیپ ایده آل (siig) استفاده شد.یافته‌ها: شاخص siig بر مبنای صفات عملکرد دانه، وزن هزار دانه و تعداد روز تا رسیدگی محاسبه شد. نتایج شاخص siig نشان داد تعداد 5، 2، 5 و 9 لاین و رقمبه ترتیب در شهرستان های لارستان، فسا، جهرم و استهبان با مقدار شاخص siig بالا (siig ≥ 0.600) جزء لاین های برتر بودند. در شهرستان های لارستان، فسا و جهرم عملکرد تمام ارقام و لاین های اصلاحی از ارقام محلی بالاتر بود. به طوری که متوسط عملکرد ارقام و لاین های امیدبخش در شهرستان لارستان 1138 کیلوگرم در هکتار، در شهرستان فسا 2047 کیلوگرم در هکتار و در شهرستان جهرم 2193 کیلوگرم در هکتار از شاهد محلی هر شهرستان بالاتر بودند.نتیجه‌گیری: در مجموع ارقام مناسب کشت در شهرستان استهبان شامل جلگه (رقم اقلیم سرد)، نانیوس (رقم خارجی)، گلشن (رقم مناطق شور)، ریحان 03 و به رخ (ارقام مناطق معتدل) و نوروز (رقم اقلیم گرم) بود. ارقام مناسب برای کشت در شهرستان فسا شامل نوروز و ریحان 03، در شهرستان جهرم شامل لاین های wb-95-3 و wb-94-4 و در شهرستان لارستان، ارقام گلچین و اکسین بود.

Evaluation of Seed Yield and Morphological Characteristics of Some Barley Cultivars and Promising Lines in Southern Cities of Fars Province

Extended AbstractIntroduction and Objective: Barley (Hordeum vulgare L.) is an important crop plant similar to wheat and rice. Barley is a great source of food for human, and it is also used for feeding livestock. The ultimate goal of barley breeding programs is to increase production efficiency and stability on farmers #39; farms, which is made possible by replacing more productive cultivars with less productive and older cultivars. Participatory variety selection in farmers #39; lands is designed with the same objectives, in fact, it complements and supports breeding experiments that allow the direct participation of farmers and their views in the selection of more suitable cultivars. This study was conducted to compare the performance of barley cultivars and promising lines outside Agricultural Research Stations and make farmers, experts, and promoters more familiar with these lines #39; characteristics. Material and Methods: In order to evaluate a number of cultivars and barley lines from different climates (warm, cold and temperate climates and saline regions) in the southern cities of Fars province in terms of agronomic traits and especially grain yield, in the agronomic conditions of farmers, four separate experiments were performed in the form of nonrepetitive experiments over two years in four cities of Fars province. Participatory variety selection was carried out in the cropping year of 20182019 in two County of Larestan (Joyem city) and Fasa (Shibkuh section) and in the cropping year of 20192020 in two cities of Jahrom and Estahban (Abanjirak village of Eij city). In order to select the appropriate cultivars and lines for each region, the selection index of ideal genotype (SIIG) was used.Results: SIIG index was calculated based on seed yield, 1000kernel weight and number of days to ripening. The results of SIIG index showed that 5, 2, 5 and 9 lines and cultivars in Larestan, Fasa, Jahrom and Estahban with high SIIG index values (SIIG ge; 0.600) were among the top lines, respectively. In Larestan, Fasa and Jahrom counties, the yield of all barley cultivars and promising lines was higher than the local check. The average yield of barley cultivars and promising lines in Larestan was 1138 kg ha1, in Fasa was 2047 kg ha1 and in Jahrom was 2193 kg ha1 higher than the local check of each city.Conclusion: In total, the proposed cultivars for cultivation in Estahban included Jolgeh (cold climate cultivar), Nanius (foreign cultivar), Golshan (saline regions cultivar), Ryhan03 and Beh Rokh (temperate cultivars) and Norooze (warm climate cultivar). Suitable cultivars for cultivation in Fasa included Norooze and Reyhan03, in Jahrom included WB953 and WB944 lines and in Larestan included Golchin and Auxin cultivars.