بررسی پایداری عملکرد دانه لاین های امیدبخش گندم نان با استفاده از روش gge بای پلات در اقلیم ساحل خزر

مقدمه و هدف: گندم بزرگترین محصول غذایی است که سطح زمین را در جهان می پوشاند. تاثیرات محیطی به عنوان معیار سنجش پایداری ژنتیکی در نظر گرفته می شود. حساسیت یک ژنوتیپ گیاهی به عوامل محیطی باعث ایجاد اثر متقابل ژنوتیپ × محیط می شود. هدف به نژادگران توسعه واریته هایی است که در شرایط محیطی موجود بهره وری بالایی داشته باشند.مواد و روش ها: در این مطالعه، پایداری و سازگاری هجده لاین امیدبخش گندم نان به همراه ارقام مروارید و گنبد به عنوان شاهد در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در چهار مکان گرگان، گنبد، ساری و مغان به مدت دو سال زراعی 13961394 مورد ارزیابی قرار گرفتند.یافته ها: نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثر ژنوتیپ و اثر ژنوتیپ × سال × مکان در سطح احتمال یک درصد معنی دار می باشد. معنی دار بودن اثر متقابل بیان کننده عکس العمل های متفاوت ژنوتیپ ها در محیط های مختلف می باشد. با توجه به معنی دار شدن اثر متقابل ژنوتیپ × محیط، تجزیه واریانس ساده قادر به توجیه ژنوتیپ ها نبود بنابراین از تجزیه پایداری به روش gge بای پلات جهت معرفی ژنوتیپ های پایدار استفاده گردید. با توجه به نتایج بای پلات، که میانگین عملکرد و پایداری ژنوتیپ ها را نشان می دهد، ژنوتیپ شماره 11 با قرار گرفتن در سمت مثبت محور افقی بالاترین میزان عملکرد و ژنوتیپ شماره 2 (رقم گنبد) با قرار گرفتن در جهت منفی محور کمترین میزان عملکرد را نشان داد. گروه بندی محیط ها با کمک gge بای پلات نشان داد بین مکان های گرگان، ساری و گنبد همبستگی مثبت و بالایی وجود دارد که نشان دهنده پاسخ مشابه ژنوتیپ ها در این مکان ها می باشد. ایستگاه مغان با داشتن همبستگی نزدیک به صفر با سه مکان دیگر، باعث ایجاد عملکرد مستقل ژنوتیپ ها در این محیط شد. نتایج حاکی از امکان گزینش ژنوتیپ های پایدار با عملکرد بالا نسبت به شاهدهای آزمایش بود که بیانگر پیشرفت ژنتیکی در برنامه های اصلاحی گندم نان در اقلیم شمال کشور می باشد.نتیجه گیری: در مجموع، ژنوتیپ های 11، 13، 7 و 8 با داشتن عملکرد بالاتر از میانگین کل جزء ژنوتیپ هایی با عملکرد بالا و پایداری نسبتا مطلوب شناسایی و انتخاب شدند.

Stability Analysis of Bread Wheat Genotypes by using GGE Biplot Method in Caspian Sea Regions

Extended AbstractIntroduction and Objective: Wheat (Triticum aestivum) is the largest food crop to cover the earth rsquo;s surface in the world. Environmental influences are considered as the measurement criteria for genetic stability. Sensitivity of a crop genotype to the environmental factors gives rise to genotype Environment Interaction (GEI). Breeders rsquo; objective is to develop varieties that give high productivity under available environmental conditions.Materials and Methods: In this study, stability and adaptation of eighteen promised bread wheat lines along with Morvaread and Gonbad as control cultivars, were evaluated in randomized complete block design with three replications at four regions in Gorgan, Gonbad, Sari and Mogan, during two cropping seasons of 20152017. Results: Combined analysis of variance indicated significant effects of genotypes and year × location × genotype interactions. Significant interaction effects indicated different reactions of genotypes in various locations. Due to the significant effects of this interaction, genotypes × environment interaction effect was evaluated using GGE Biplot stability analysis. Results of Biplot that revealed mean and stability of genotypes, line11stayed on, in the positive direction of axis had the highest grain yield and line 2 stayed on, in the negative direction of axis had the lowest grain yield. This biplot analysis diagnosed of Megaenvironment. In base of this study, among of Gorgan, Gonbad and Sari environments had strong positive correlation and genotypes had the same reactions. Mogan had next to zero correlation with three other locations and reaction of genotypes was independent. The results showed the possibility of selecting stable genotypes with high yield compared to experimental controls, which indicates genetic improvement in bread wheat breeding programs in the northern climate of the country.Conclusion: Consequently, genotypes 11, 13, 7 and 8 with high grain yield and strong stability were selected.