تجزیه پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ های عدس lens culinaris l در شرایط دیم با روش gge biplot

مقدمه و هدف: توزیع نامناسب بارندگی و کاهش بارندگی از عوامل عمده کاهش عملکرد عدس در واحد سطح است. بنابراین به کارگیری ژنوتیپ های سازگار به شرایط نامساعد محیطی، می تواند نقش مهمی در افزایش عملکرد در چنین شرایطی داشته باشد. آگاهی از برهمکنش ژنوتیپ × محیط، به به نژادگران یاری می رساند تا در ارزیابی ژنوتیپ ها، با دقت بیشتری عمل کرده و بهترین ژنوتیپ ها را برگزینند.مواد و روش‌ها: این مطالعه طی دو سال (13991398 و 13981397) در دو ایستگاه از مناطق سردسیر دیم کشور (قیدار زنجان، مراغه) اجرا شد. آزمایش شامل 17 ژنوتیپ پیشرفته عدس به همراه سه رقم شاهد کیمیا، بیله سوار و سنا (جمعاً 20 ژنوتیپ) بود که در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد.یافته‌ها: نتایج حاصل از تجزیه مرکب اختلاف معنی داری را در سطح احتمال یک درصد برای محیط، ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ × محیط نشان داد. نتایج تجزیه مرکب نشان داد که اثر محیط 5/79 درصد، اثر ژنوتیپ 25/2 درصد و برهمکنش ژنوتیپ محیط 23/18 درصد از تغیرات کل را توجیه می کند. نتایج حاصل از gge biplot بیانگر وجود 1/42 درصد از تغییرات کل مربوط به مولفه ی اول و26 درصد از تغییرات کل مربوط به مولفه ی دوم است که جمعا 1/68 درصد از تغییرات کل را توجیه می کنند. با توجه به نتایج به دست آمده، بین محیط های e1 و e3 و بین محیط های e2 و e4 همبستگی بالایی وجود دارد و می توان آن ها را به عنوان محیط های مشابه معرفی کرد. در بررسی بای پلات هم ژنوتیپ های، 7 (flip201329l )، 13(flip 2012262 l) و 11(flip 2012207l) بطور همزمان از عملکرد و پایداری بالاتری برخوردار بودند. نتیجه‌گیری: ژنوتیپ های شماره 13، 7 و 11 به عنوان ژنوتیپ های پر محصول و پایداری بالا معرفی شدند و می‌توانند برای گزینش یا توصیه رقم استفاده شوند.

Stability Analysis of Grain yield of Lens Culinaris L lentil Genotypes in Dryland Conditions by GGE biplot Method

Extended AbstractIntroduction and Objective: Improper distribution of rainfall and reduced rainfall are major factors in reducing lentil yield per unit area . Therefore, the use of genotypes adapted to adverse environmental conditions can play an important role in increasing yield in such conditions. Awareness of genotype × environment interactions helps breeds to be more accurate in evaluating genotypes and choosing the best genotypes.Materials and Methods: This study was conducted during two years (20192020 and 20202021) in two stations in the cold dry areas of the country (Qeydar Zanjan, Maragheh). The experiment consisted of 17 advanced lentil genotypes along with three control cultivars Kimia, Bilesvar and Senna (20 genotypes in total) which was performed in a randomized complete block design with 3 replications.Results: The results of combined analysis showed a significant difference in the level of one percent probability for environment, genotype and genotype × environment interaction. The results of combined analysis of variance showed that the environment, genotype and genotype by environment interaction effects were 79.5%, 2.25% and 18.23% of total variance, respectively The results of GGE biplot indicate the existence of 42.1% of the total changes related to the first component and 26% of the total changes related to the second component, which together explain 68.1% of the total changes. According to the obtained results, there is a high correlation between E1 and E3 environments and between E2 and E4 environments and they can be introduced as similar environments. In biplot study, genotypes 7 (FLIP201329L), 13 (FLIP 2012262 L) and 11 (FLIP 2012207L) had higher performance and stability at the same time.Conclusion: Genotypes 13, 7 and 11 were introduced as high yielding and stable genotypes and can be used to select or recommend a variety.