ارزیابی ژنوتیپ‌های حاصل از تلاقی برنج بر اساس شاخص‌های تحمل به تنش شوری

تنش شوری یکی از مهم‌ترین تنش‌های غیرزنده است که موجب محدودیت در رشد گیاهان زراعی می‌گردد. به منظور گروه‌بندی ژنوتیپ‌های برنج حاصل از تلاقی ارقام اصلاح‌شده، در شرایط تنش شوری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط گلخانه‌ در سال 1397 در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری انجام شد. تیمارهای مورد مطالعه در این آزمایش شامل تنش شوری در سه سطح (شاهد، 4 و 8 دسی‌زیمنس بر متر) و نه ژنوتیپ برنج بود. گروه‌بندی ژنوتیپ‌های مورد مطالعه بر اساس شاخص‌های تحمل به تنش انجام شد. نتایج نشان داد که تنش شوری موجب کاهش عملکرد دانه در همه ژنوتیپ‌های مورد مطالعه شد. بیشترین میزان کاهش عملکرد دانه در همه ژنوتیپ‌ها مربوط به شوری 8 دسی‌زیمنس بر متر بود. تجزیه کلاستر نشان داد که در شوری 4 و 8 دسی‌زیمنس بر متر، بین ژنوتیپ‌های مورد مطالعه از نظر شاخص‌های تحمل به تنش تنوع مطلوبی وجود داشت. بر اساس نتایج شاخص‌های تحمل و حساسیت، تلاقی جلودار × دانش در هر دو شرایط شوری 4 و 8 دسی‌زیمنس بر متر از نظر شاخص‌های مقاومت، بالاترین مقدار را به خود اختصاص داده و به عنوان یک ژنوتیپ متحمل شناخته شد. همچنین در شوری 4 دسی‌زیمنس بر متر تلاقی دانش × پرتو و در شوری 8 دسی‌زیمنس بر متر ژنوتیپ دانش به عنوان ژنوتیپ حساس تشخیص داده شدند.

Evaluation of Rice Genotypes from Crossing based on Salinity Stress Tolerance Indices

Salinity stress is one of the most important abiotic stresses that restricts the growth of crops. In order to group the rice genotypes resulting from crossing of improved cultivars at salinity stress conditions, a factorial experiment was conducted in a randomized complete block design with three replications under greenhouse conditions at Sari agricultural sciences and Natural Resources University in 2018. The treatments in the experiment included salinity stress factor at three levels (control, 4 and 8 dS/m) and nine rice genotypes. The different genotypes were grouped based on stress tolerance indices. The results showed that salinity stress reduced grain yield in all genotypes. The highest reduction in grain yield was related to salinity of 8 dS/m in all genotypes. Cluster analysis showed that a good variation between the studied genotypes in terms of stress tolerance indices at the salinity of 4 and 8 dS/m. Based on the results of tolerance indices the Jelodar × Danesh genotype had the highest value in terms of tolerance indices in both salinity conditions of 4 and 8 dS/m and was recognized as a tolerant genotype. Also, the genotype Danesh × Parto, in salinity of 4 dS/m and Danesh genotype in salinity of 8 dS/m, were known as susceptible genotype.