ارزیابی مقاومت به زنگ زرد (puccinia striiformis west) در برخی ژنوتیپ های گندم نان (triticum aestivum l.) در مرحله گیاهچه ای

این پژوهش به‌منظور بررسی و تعیین طیف بیماری‌زایی/غیربیماریزایی ژن‌های پنج نژاد بیماری زنگ زرد گندم جمع‌آوری‌شده از مناطق کرج (174e158a+)، زرقان (103e16a+, yr27)، ساری (6e150a+)، سرخس (247e235a+,yr27) و مغان (77e78a+) انجام شده است. برای تعیین نژاد بیماری زنگ زرد گندم از ژنوتیپ های استاندارد و افتراقی بین‌المللی استفاده گردید. سپس واکنش 297 ژنوتیپ مختلف گندم نان نسبت به این نژاد‌ها در قالب طرح کاملاً تصادفی با دو تکرار تحت شرایط گلخانه و با دمای 15 درجه سانتی‌گراد مورد ارزیابی قرار گرفت. در بررسی همبستگی بین نژادهای مختلف مشخص شد که نژادهای ساری (6e150a+) و کرج (174e158a+) دارای بیشترین همبستگی هستند. همچنین تجزیه واریانس ساده برای سه صفت تیپ آلودگی، اندازه جوش و تراکم جوش تنوع ژنتیکی بالایی را بین ژنوتیپ های موردمطالعه نشان داد. تجزیه واریانس مرکب نشان‌دهنده اثر معنی‌دار ژنوتیپ، نژاد و اثرمتقابل ژنوتیپ و نژاد برای صفت تیپ آلودگی بود. برای صفات اندازه جوش و تراکم جوش نیز اثر ژنوتیپ و نژاد معنی‌دار بودند. نتایج تجزیه همبستگی صفات در نژادهای مختلف نشان دهنده همبستگی معنی‌دار و مثبت بین آن‌ها بود. تجزیه خوشه‌ای ژنوتیپ ها را به سه گروه مقاوم، نیمه مقاوم (نیمه حساس) و حساس تفکیک نمود که تائیدکننده نتایج واکنش‌های مقاومت ژنوتیپ‌های گندم به نژادهای مختلف زنگ زرد بود. براساس تجزیه خوشه ای ژنوتیپ های شماره 6، 36، 39 و 44 دارای پایین ترین میزان تیپ آلودگی (مقاومت بالاتر) نسبت به هر پنج نژاد بیماری زنگ زرد گروهبندی شدند. نتایج تجزیه خوشه ای نیز نشان دهنده وجود ارقام تجاری parsi، karaj2، chamran2، panjamo62، mahdavi، pishgam، inia66 و rijaw در گروه گندم های مقاوم بود که می توان با استفاده از تجزیه شجره ای به والد دهنده مقاومت به این بیماری دست یافت.

Evaluation of Resistance to Yellow Rust (Puccinia striiformis West) in Seedling Stage in some Bread Wheat (Triticum aestivum L.) Genotypes

This study was performed to investigate and determine the virulence /avirulence spectra of five genes of wheat yellow rust disease collected from Karaj (174E158A +), Zarghan (103E16A +, Yr27), Sari (6E150A +), Sarakhs (Y72727 + A, Moghan (247E235A +). International standard and differential genotypes were used to determine the races of wheat yellow rust disease. Then, the response of 297 different bread wheat genotypes to these races was evaluated in a completely randomized design with two replications under greenhouse conditions and at a temperature of 15 ° C. In the study of correlation between different breeds, it was found that Sari (6E150A +) and Karaj (174E158A +) have the highest correlation. Also, simple analysis of variance for three traits of infection type, pustule size and pustule density showed high genetic diversity between the studied genotypes. Combined analysis of variance showed a significant effect of genotype, race and genotyperace interaction for infection type trait. The effect of genotype and race were also significant for pustule size and pustule density. The results of correlation analysis of traits in different races showed a significant and positive correlation between them. Cluster analysis divided the genotypes into three groups: resistant, semiresistant (semisusceptible) and susceptible, which confirmed the results of resistance reactions of wheat genotypes to different varieties of yellow rust. Based on cluster analysis, genotypes 6, 36, 39 and 44 had the lowest infection type (higher resistance) than all five races of yellow rust. The results of cluster analysis also showed the presence of commercial cultivars PARSI, KARAJ2, CHAMRAN2, PANJAMO62, MAHDAVI, PISHGAM, INIA66 and RIJAW in the group of resistant wheat, which can be obtained by using tree analysis to give the parent resistance to this disease.