تجزیه مسیر اثر متقابل ژنوتیپ× محیط و بررسی پایداری عملکرد لاین های امیدبخش جو در اقلیم گرم

ارزیابی ژنوتیپ ها در چندین محیط پیش شرط توسعه ژنوتیپ های پایدار و برتر برای تولید پایدار جو در شرایط مختلف محیطی است. به منظور بررسی پایداری عملکرد و تعیین سهم صفات مختلف مورفوفنولوژیک در اثر متقابل ژنوتیپ × محیط در لاین های جو، 17 لاین امیدبخش جو همراه با سه شاهد شامل ارقام نیمروز/صحرا و اکسین و لاین wb943 در طی دو سال زارعی 98 1396 در پنج ایستگاه منطقه گرم کشور شامل ایستگاه های اهواز، داراب، زابل، گنبد و مغان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه پایداری با استفاده از روش های مختلف ناپارامتری انجام شد و نتایج آماره‌های ناپارامتری با استفاده از شاخص انتخاب ژنوتیپ ایده آل (siig) ادغام شدند. داده های مورفوفنولوژیک با استفاده از مدل تجزیه مسیر که از یک اثر اصلی و چهار اثر ضربی تشکیل شده است، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. زمان گل دهی(x1) ، زمان رسیدگی(x2) ، ارتفاع بوته (x3) و وزن هزار دانه (x4) به عنوان صفات متوالی برای توجیه عملکرد دانه (y) در نظر گرفته شدند. نتایج تجزیه واریانس عملکرد دانه با استفاده از روش های پارامتری و ناپارامتری نشان داد که اثر ژنوتیپ، محیط و اثر متقابل ژنوتیپ × محیط در سطح احتمال یک درصد معنی دار است. براساس بیشتر روش های ناپارامتری (شاخص siig) ژنوتیپ های شماره ی g10، g18، g19، g16 و g15 جزء ژنوتیپ های پایدار با عملکرد دانه بالاتر از متوسط کل بودند. همبستگی مثبت شاخص siig با اجزاء ژنوتیپی تعداد روز تا گل دهی (v1) و وزن هزار دانه (v4) نشان داد که وزن هزار دانه و تعداد روز تا گل دهی نقش اصلی را در اثر متقابل ژنوتیپ × محیط جو در مناطق گرم دارند.

Path Analysis of Genotype× Environment Interaction and Evaluation of Grain Yield Stability of Barley Promising Lines in Warm Zones

Evaluation of genotypes under multiple environments is the prerequisite for the development of stable and superior genotypes for sustainable barley production in different environmental conditions. In order to evaluate the yield stability and determine the portion of different morphophonologic traits in the interaction of genotype × environment in promising barley lines, 17 barley promising lines with three checks including Nimrooze/Sahra and Auxin cultivars and WB943 line) were evaluated in two years (2017 - 2019) using RCBD with three replications in five stations of warm zone including Ahvaz, Darab, Zabol, Gonbad and Moghan. Stability analysis was performed using different nonparametric methods. The results of the nonparametric methods were integrated using selction index of ideal genotype (SIIG). The morphophonologic data were analyzed by path analysis model which is composed of a main effect and four multiplicative effects. The flowering time (X1), maturity time (X2), plant height (X3), and 1000kernel weight (X4) were assumed to be sequential characters to justify grain yield productivity (Y) in barley. The results of analysis of variance of grain yield using parametric and nonparametric methods showed that the effect of genotype, environment and genotype × environment interaction was significant at the level of 1% probability. The results showed that based on the nonparametric methods (SIIG index), lines no. G10, G18, G19, G16 and G15 were stable lines and higher than average grain yield. The positive correlation of SIIG with genotypic components of flowering time (V1) and 1000kernal weight (V4) indicated that the 1000kernal weight and flowering time are the main contributor towards GE interaction for grain yield in warm zone barley.