اثر غنی سازی گندم با استفاده از محلول پاشی روی و آهن بر صفات کیفی و کمی در مراحل مختلف رشدی

عناصر روی (zn) و آهن fe)) از ریز مغذی های مهم در رشد گیاه هستند و کمبود آن در گیاهان بویژه غلات یک مشکل بزرگ تغذیه ای در دنیا به حساب می آید. به منظور مطالعه تاثیر محلول پاشی عناصر روی و آهن بر صفات کیفی و عملکرد دانه گندم دیم آسمان، آزمایشی در سال زراعی 99-1398 در مرکز تحقیقات کشاورزی گنبدکاوس به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل: محلول پاشی عنصر روی با غلظت دو در هزار و عنصر آهن با غلظت سه در هزار در چهار سطح (محلول پاشی آهن و روی و مصرف توام روی و آهن و آب خالص (شاهد) و زمان محلول پاشی در سه سطح (پنجه دهی، ساقه دهی و پرشدن دانه) در نظر گرفته شد. در این بررسی صفات عملکرد دانه، غلظت روی و آهن دانه و مقدار پروتئین دانه و میزان رنگیزه های فتوسنتزی برگ مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که محلول پاشی اثر معنی داری بر صفات مورد ارزیابی به استثناء نسبت کلروفیل a/b داشت. همچنین زمان محلول پاشی نیز تفاوت معنی داری بر صفات پروتئین دانه، غلظت آهن و روی دانه، میزان کلروفیل a و کاروتنوئید داشت. تیمارهای محلول پاشی (روی، آهن و توام روی و آهن) سبب افزایش معنی دار غلظت روی و آهن در دانه و پروتئین دانه و عملکرد دانه در مقایسه با تیمار شاهد شدند. به طورکلی محلول پاشی روی و آهن به ترتیب سبب افزایش غلظت روی (39/85 درصد) و غلظت آهن (89/43 درصد) دانه نسبت به شرایط شاهد گردید، و بیشترین و کمترین پروتئین دانه به ترتیب با 11/45 درصد و 7/87 درصد مربوط به تیمار توام روی و آهن و شاهد بود. محلول پاشی توام روی و آهن منجر به افزایش 48/42 درصدی عملکرد دانه در مقایسه با شاهد گردید. اثر متقابل تیمارهای محلول پاشی × زمان محلول پاشی نشان داد که بیشترین مقدار عملکرد دانه با کاربرد تیمار همزمان روی و آهن در مراحل پرشدن دانه و ساقه دهی به ترتیب با میانگین های 8625 و 8600 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. در مجموع می توان چنین استنباط نمود که کاربرد روی و آهن سبب افزایش غلظت عناصر غذایی و عملکرد دانه گندم دیم در شرایط اقلیمی منطقه گردید.

Effect of wheat Enrichment by Foliar Application of Zinc and Iron on Quantitive and Qualitative Traits at Differnt Phenological Stages

Zinc (Zn) and Iron (Fe) are important micronutrients in plant growth and their deficiency in plants, especially in cereal crops, is a major nutritional problem in the world. In order to study the effect of foliar application of zinc and iron on the qualitative traits and grain yield of dryland wheat of Aseman cultivar an experiment was conducted at Gonbad Kavous Agricultural Researches Center during 20192020. The experimental was carried out as a factorial based on Randomized Complete Block design with 4 replications. Experimental factors included: foliar application of zinc (2g. L1) and iron (3g. L1) were at four levels (foliar application of iron and zinc and combined application of zinc and iron and pure water (control)) and foliar spraying time was at three levels (tillering, shoot elongation and seed filling). The measurements included, grain yield, zinc and iron concentration of grain, grain protein content and leaf photosynthetic pigments content. Results showed that foliar application had a significant effect on the studied traits except chlorophyll a/b ratio. Foliar spraying time was also significantly different in grain protein content, iron and zinc concentration of grain, chlorophyll a and carotenoid content. Foliar application treatments (zinc, iron and mixed zinc and iron) had a significant increase in the concentration of grain zinc and iron as well as grain protein and grain yield in comparison with the control treatment. In general, foliar application of zinc and iron, respectively caused an increase zinc concentration (39.85%) and iron concentration (89.43%) of grain in compared to control. The highest (11.45%) and lowest (7.87%) grain protein obtained from mixed consumption of zinc and iron and control respectively. The foliar application mixed of zinc and iron caused an increase in grain yield (42.48%) in compared to the control. Interaction of foliar application × foliar application time showed that the highest amount of grain yield was belonged to simultaneous treatment of zinc and iron in the stages of grain filling and shoot elongation with averages of 8625 and 8600 kg/ha, respectively. It could be concluded that zinc and iron fertilizer applications cause an increase in the concentration of nutrients and grain yield of dry wheat in the climatic conditions of the this region.