ارزیابی پایداری عملکرد دانه و اثر متقابل ژنوتیپ– محیط لاین های امید بخش جو در مناطق گرم و مرطوب کشور

بررسی اثر متقابل ژنوتیپ محیط برای انتخاب ژنوتیپ های سازگار و پایدار در اصلاح گیاهان امری ضروری می باشد. به همین منظور، اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و شناسایی ژنوتیپ پایدار جو برای مناطق گرم و مرطوب پژوهشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار و 16 ژنوتیپ و دو رقم شاهد در 4 منطقه گچساران، مغان، خرم آباد و گنبد به مدت سه سال (98-1396) اجرا شد. نتایج تجزیه واریانس مرکب بر روی عملکرد دانه نشان داد که اثر ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ × محیط معنی دار بود. برای ارزیابی پایداری عملکرد، از روش های پارامتری شامل روش های مبتنی بر واریانس و رگرسیون استفاده شد. نتایج نشان داد که ژنوتیپ‌های 1، 3، 6 و 8 در روش‌های مبتنی بر واریانس و ژنوتیپ‌های 1، 6، 12، 13 و 15 در روش‌های مبتنی بر رگرسیون، پایدارترین ژنوتیپ‌ها بودند. با توجه به متفاوت بودن نتایج روش های مختلف تجزیه پایداری، از شاخصsiig برای تجمیع نتایج و رتبه بندی ژنوتیپ ها از نظر پارامترهای پایداری استفاده شد. ارقام شاهد خرم و ماهور و ژنوتیپ های 13 و 6 دارای بیشترین مقدار siig و پایدارترین ژنوتیپ ها بودند. ژنوتیپ های 3، 4، 5 و 9 به عنوان ناپایدارترین ژنوتیپ ها شناسایی شدند. ارقام شاهد و ژنوتیپ 13 با داشتن عملکرد بالا دارای پایداری زراعی و مناسب برای مناطق پربازده بود. ژنوتیپ 6 با وجود پایداری بالا، کمترین عملکرد را داشت و پایداری آن از نوع بیولوژیکی بوده و مناسب برای مناطق کم بازده تشخیص داده شد.

Evaluation of Grain Yield Stability and Genotype- Environment Interaction of Barley Promising Lines in Warm and Humid Regions of the Country

In order to investigation of genotype environment interaction is essential for selecting compatible and stable genotypes in plant breeding. For this order analysis of genotype × environment interaction and identify barley stable genotypes for warm and humid regions, this study conducted in a randomized complete block design with 4 replications and 16 genotypes with two check cultivars in Gachsaran, Moghan, Khorramabad and Gonbad regions for three years (20182020). Results of combined analysis of variance for grain yield showed that the effects of genotype and genotype × environment interaction were significant. In order to evaluate yield stability, parametric methods including variance and regressionbased methods were used. Results showed that the genotypes 1, 3, 6 and 8 using variancebased methods and the genotypes 1, 6, 12, 13 and 15 using regressionbased methods were stable genotypes. Because of different result that obtained from stability analysis methods, the SIIG index was used for grouping of genotypes based on all stability parameters. The check variety of Khorram and Mahoor and genotype 13 and 6 had the highest value of SIIG index and were the most stable genotypes. Genotypes 3, 4, 5 and 9 were the most unstable genotypes. The check varieties and genotype 13 with the high yield had the high agronomic stability and are suitable for high yield areas. Despite of high stability, genotype 6 had the lowest yield and its stability is biological type and thus is suitable for low yield areas.