بررسی عملکرد و صفات کیفی برخی از ژنوتیپ‌های برنج (Oryza Sativa L.)

ﮐﯿﻔﯿﺖ داﻧﻪ در ﺑﺮﻧﺞ از ﻋﻮاﻣﻞ اﺻﻠﯽ و ﺗﻌﯿﯿﻦﮐﻨﻨﺪه ﺟﻬﺖ ﺑﺎزارﭘﺴﻨﺪی و ﻓﺮوش ﻣﺤﺼﻮل ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽ ﺷﻮد. هدف از این مطالعه بررسی کیفیت ژنوتیپ ‌های مختلف برنج در محیط‌ های متفاوت و شناسایی ژنوتیپ‌ ها با کیفیت مطلوب بود. در این آزمایش، صفات کیفی 16 ژنوتیپ برنج، شش لاین در دست معرفی، 8 ژنوتیپ والدینی و دو ژنوتیپ به عنوان شاهد در دو منطقه آمل و ساری بررسی شد. صفات عملکرد دانه و برخی صفات کیفی برنج شامل راندمان تبدیل، درصد برنج کامل، درصد برنج خرد، طول دانه قبل از پخت، عرض دانه قبل از پخت، طول دانه پس از پخت، نسبت طویل شدن دانه پس از پخت، مقدار آمیلوز، قوام ژل و درجه حرارت ژلاتینه شدن مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس ساده حاکی از وجود تفاوت معنی داری در بین ژنوتیپ ها برای تمامی صفات در هر دو مکان بود. تجزیه واریانس مرکب پس از اطمینان از یکنواختی واریانس های خطا انجام شد. نتایج اثر معنی دار ژنوتیپ ها را نشان داد که بیانگر تفاوت ژنتیکی در بین ژنوتیپ های مختلف می باشد. همچنین نتایج ژنوتیپ در محیط های مختلف نیز معنی دار بود. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که اکثر ژنوتیپ های مورد مطالعه از نظر مقدار آمیلوز در حد متوسط، درجه حرارت ژلاتینه شدن پایین و دامنه قوام ژل بین 70-40 داشتند. اکثر صفات کیفی با عملکرد همبستگی منفی و غیرمعنی داری نشان دادند. در مجموع بررسی نتایج این آزمایش نشان داد که لاین2، (سپیدرود/ (ir58025a) کیفیت بالاتری نسبت به سایر لاین ها داشت زیرا دارای مقدار آمیلوز متوسط (22 درصد)، دمای ژلاتینه شدن متوسط (با نمره 3) و قوام ژل بالا (71/5 میلی‌متر) بر اساس میانگین دو منطقه بود. این در حالی است که این لاین در مقایسه با سایر لاین های مورد بررسی در این آزمایش براساس میانگین دو منطقه کمترین عملکرد (3925 کیلوگرم در هکتار) را دارا بود.

Investigation of the Yield and Quality Traits of Some Rice (Oryza sativa L.) Genotypes

Grain quality in rice is one of the main determinants of marketability and product sales. The aim of this study was to investigate the quality of different rice genotypes in different environments and to identify the genotypes with desirable quality. In this trial, qualitative characteristics of 16 rice genotypes, six introduced lines, 8 parental genotypes and 2 genotypes as control in Amol and Sari regions were investigated. In this study, grain yield and some quality traits of rice included: conversion efficient, total rice percentage, fraction of rice, seed length before cooking, grain size before cooking, grain length after cooking, grain elongation ratio after cooking, amylase content, gel consistency and the gelatinization temperature was evaluated. Simple ANOVA results showed a significant difference between genotypes for all traits in both environments. Combined analysis of variance was performed after ensuring the homogeneity of error variances. The results showed a significant effect of genotypes, indicating a genetic difference between different genotypes, genotype in environment interaction was significant as well. The results of the mean comparison showed that most of the studied genotypes had moderate amylose content, low gelatinization temperature and gel consistency range of 4070. Most of the qualitative traits showed negative correlation with nonmeaningful performance. In conclusion, the results of this experiment showed that line 2 (Sepidrood/IR58025A) has a higher quality than the other lines, because it has a moderate amylose (22%), moderate gelatinization temperature (score 3), and high gel consistency (71/5 mm) under two environments. However, yield of these three lines in contrast to the rest of the investigated lines based on two environments had a lowest mean (3925 kha1). Therefore, when the yield was increasing, the quality has been decrease.