تجزیه ژنتیکی مقاومت به بیماری بلایت فوزاریومی سنبله گندم در تلاقی مروارید (مقاوم) × فلات (حساس)

بیماری بلایت فوزاریومی سنبله با عامل قارچی fusarium graminearum از مهم ترین و مخرب ترین بیماری های گندم در اقلیم گرم و مرطوب می باشد. اهمیت این بیماری به جهت کاهش عملکرد و تجمع مایکوتوکسین های قارچ در دانه های برداشت شده ازسنبله های آلوده است که این ترکیبات برای انسان و حیوان خطرناک هستند. تولید ارقام مقاوم (استفاده از مقاومت ژنتیکی) موثرترین روش کنترل پایدار این بیماری محسوب می شود. به منظور مطالعه نحوه توارث ژن های کنترل کننده مقاومت، اجزای مقاومت شامل سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری (audpc)، سطح نسبی زیر منحنی پیشرفت بیماری (raudpc) و شدت آلودگی نهایی (fsi) در رقم مقاوم مروارید، این رقم با رقم حساس فلات تلاقی داده شد و نسل های f1، f2،bc1 و bc2 تولید شدند. والدین و نسل ها پس از کشت در مزرعه مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان (گرگان) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مرحله گیاه بالغ توسط مخلوطی از جدایه های قارچ عامل بیماری که از منطقه گرگان جمع آوری شده بودند، مایه زنی شدند. نتایج تجزیه واریانس وزنی، اختلاف معنی داری را در بین نسل ها برای صفات اندازه گیری شده مذکور نشان داد. برای هر سه صفت متوسط درجه غالبیت تقریبا برابر یک بود که نشان دهنده غالبیت کاملمی باشد. برهمکنش غیراللی افزایشی ×غالبیت و غالبیت × غالبیت معنی دار بودند. وراثت پذیری عمومی (0.56 - 0.45) و خصوصی (0.48 0.37) متوسط برای هر سه صفت برآورد شد که نشان دهنده نقش توام اثرات افزایشی و غالبیت در کنترل ژنتیکی این صفات می باشد. تعداد فاکتورهای در حال تفرق برای صفات اندازه گیری شده 1تا 7 برآورد گردید. با توجه به اینکه رقم مروارید در حال حاضر مقاوم ترین رقم تجاری به فوزاریوم سنبله است و با توجه به نقش اثرات افزایشی ژن های مقاومت در کنترل این صفات، می توان در بهبود این صفات، گزینش را در نسل های اولیه حاصل از تلاقی این رقم اعمال نمود.

Genetic Analysis of Resistance to Wheat Fusarium Head Blight in Morvarid (resistant) × Falat (sensitive) Cross

Fusarium head blight disease caused by Fusarium graminearum is one of the most important and destructive diseases of wheat in warm and humid zone. The importance of this disease is to reduce the yield and accumulation of mycotoxin in the harvested grains from infected heads, which are dangerous to humans and animals. Production of resistant varieties with using genetic resistance sources is the most effective method of sustainable control of this disease. To study the inheritance of resistancecontrolling genes in cv. Morvarid, the resistant cv. Morvarid, was done cross with susceptible cv. Falat, and generations of F1, F2, BC1 and BC2 were produced. Resistance components include the area under the disease progress curve (AUDPC), the relative area under the disease progress curve (rAUDPC) and the final severity infection (FSI), was recorded. Parents and generations were planted in a randomized complete block design with three replications. Parents and generations were inoculated at the adult plant stage by a mixture of Fusarium head blight isolats at the Gorgan Research Station. Analysis of variance showed significant differences among generations for measured traits. The average degree of dominance was approximately equal to unit (one) for all traits, indicating dominance genetic control. Epistasis interaction effects of additive × dominance, dominance × dominance were significant for the all traits. Broadsense (0.45 0.56) and narrowsense (0.370.48) heritability was estimated as moderate, indicating the important role of additive effects and dominance in genetic control of these traits. The number of segregating genes for measured traits 1 to 7 genes was estimated. Since Morvarid Cv. is currently the most commercially resistant cultivar to Fusarium head blight, due to the additive effects of resistance genes in controlling these traits, selection can be applied to improve these traits in the early generations of this cultivar.