بررسی تنوع ژنتیکی در لاین های M2 خرفه (Portulaca Oleracea)حاصل از جهش زایی با دی متیل سولفات (Dms)

خرفه یکی از مهم‌ترین گیاهان دارویی مورد استفاده در جهان است. به منظور بررسی تنوع ژنتیکی در لاین های نسل دوم (m2)، آزمایشی در قالب طرح آشیانه ای با دو تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد در سال 1397 اجرا شد. تیمار آزمایشی شامل لاین های نسل دوم بودند که با دی متیل سولفات در غلظت های صفر، 0.08، 0.1، 12 /0، 0.14 درصد تیمار گردیدند. صفات مورد مطالعه عبارت بودند از ارتفاع بوته، تعداد ساقه فرعی، قطر ساقه، وزن‌ تر ساقه، وزن خشک ساقه، نسب وزن خشک به وزن ‌تر ساقه، وزن‌ تر برگ، وزن خشک برگ، نسبت وزن خشک به وزن ‌تر برگ، وزن تر بوته، وزن خشک بوته، نسبت وزن خشک به وزن ‌تر بوته، طول برگ، عرض برگ، شکل برگ، تعداد کپسول در بوته ، محتوای کلروفیل، سطح برگ و هکتولیتر. در تجزیه واریانس چندگانه گرچه تفاوت بین غلظت های مختلف dms در سطح احتمال 1٪ معنی دار بود ولی در تجزیه واریانس ساده این تفاوت فقط برای صفات ارتفاع بوته، تعداد ساقه فرعی، قطر ساقه، وزن تر ساقه، وزن خشک ساقه، وزن تر برگ، طول برگ و عرض برگ معنی دار گردید. در نتایج مقایسه میانگین حداکثر قطر ساقه، وزن‌ تر ساقه، وزن خشک ساقه، تعداد کپسول در بوته، نسبت وزن خشک به وزن‌ تر برگ، وزن‌ تر بوته و شکل برگ در غلظت 0.1٪ بدست آمد. از 190 ضریب همبستگی ناقص، 28 ضریب معنی دار بودند (15٪) در حالی که این مقدار در همبستگی پیرسون 58٪ بود. در تجزیه عاملی 19 متغیر مورد مطالعه به 6 عامل کاهش یافت که این 6 عامل 71.86 درصد از تغییرات داده‌ها را توجیه نمودند. در تجزیه علیت با تکرار داده،‌ اثر مستقیم وزن ‌تر ساقه بر وزن ‌تر بوته بیشتر از اثر غیرمستقیم بود درحالی‌که این روند بر روی وزن ‌تر برگ معکوس بود. در استفاده از میانگین تکرارها، بیشترین اثر غیرمستقیم را وزن ‌تر برگ و نسبت وزن خشک به وزن‌ تر برگ از طریق وزن‌ تر ساقه بر وزن تر بوته داشتند.

Investigation of genetic diversity on M2 mutant lines of Purslane (Portulaca oleracea) derived through DMS mutagenes

Purslane (Portulaca oleracea) is one of the most widely used medicinal plants in the world that has many medicinal properties.To investigate the genetic variation in the second generation (M2) of purslane lines, a nested experimental design with two replication was conducted at the research farm of Shahed University, Faculty of Agriculture during 20178. Experimental treatments included M2 lines treated with dimethyl sulfate (DMS) at concentrations of 0, 0.08, 0.1, 0.12 and 0.14 %. The studied traits included plant height, number of branched stem, stem diameter (SD), stem fresh weight (SFW), stem dry weight (SDW), SDW/SFW, leaf fresh weight (LFW), leaf dry weight (LDW), LDW/LFW, plant fresh weight (PFW), plant dry weight (PDW), PDW/PFW, leaf length, leaf width, leaf shape (LS), number of capsules (NC), chlorophyll content, leaf area, hectoliters. The differences among concentrations od DMS were significant at the level of 1%. The maximum amount for traits such as SD, SFW, SDW, NC, LDW/LFW, PFW and LS was observed at the concentration of 1%. Among the 190 incomplete correlation coefficients, 28 were significant (15%) while this value was 58% in the Pearson correlation coefficient. In factor analysis, 19 variables were reduced to 6 factors, which explained 71.86% of the data variation. In path analysis with repeated data, the direct effect of SFW on PFW was higher than the indirect effect, while this trend was reversed on LFW. In path analysis with mean of replications, the maximum indirect effect on PFW was from LFW and LDW/LFW through SFW.