بررسی سازگاری و پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ های گندم دوروم

به منظور بررسی سازگاری و پایداری عملکرد دانه 16 ژنوتیپ گندم دوروم، آزمایشی در دو شرایط دیم و آبیاری تکمیلی در قالب طرح بلوک ‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در طی سه سال 93-1391 در ایستگاه تحقیقات دیم سرارود (کرمانشاه) انجام گرفت. داده های حاصل از عملکرد دانه با استفاده از روش های آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس عملکرد دانه نشان داد که اختلاف معنی‌ داری بین اثرات اصلی افزایشی ژنوتیپ، محیط و اثر متقابل ژنوتیپ در محیط در سطح احتمال 1% وجود دارد. بزرگی اثر متقابل ژنوتیپ در محیط نسبت به اثر ژنوتیپ حدود دو برابر بود که بیانگر وجود احتمالی گروه‌ های مختلف محیطی برای ژنوتیپ‌ های مورد بررسی می‌باشد. تجزیه گرافیکی بای پلات داده های عملکرد بر اساس مدل ammi نشان داد که ژنوتیپ ها دارای واکنش متفاوتی به محیط های مورد بررسی بودند، به طوری که ژنوتیپ های سازگار برای هر گروه محیطی تعیین گردید. با توجه به معیار های روش ابراهات و راسل، ژنوتیپ ‌های شماره g1 و g3 با عملکرد بالاتر از میانگین کل، انحراف از رگرسیون حداقل و ضریب رگرسیونی در حد واحد دارای ترکیب مناسبی از عملکرد بالا و پایداری بودند. بر اساس آماره ارزش پایداری ammi(asv)، ژنوتیپ های g13 ، g6 و g10 پایدار ترین ژنوتیپ ها بودند.

Study on Adaptability and Grain Yield Stability of Durum Wheat Genotypes

In order to evaluation of adaptability and grain yield stability of 16 durum wheat genotypes, an experiment was conducted under rainfed and supplemental irrigation conditions based on a randomized complete block design with three replications at Sararood dryland agricultural research station (Kermanshah, Iran) for three cropping seasons (201213, 201314 and 201415). Analysis of variance (ANOVA) indicated significant differences (P<0.01) between the main effects due to genotype, environment, and genotype x environment (GE) interaction. The magnitude of GE interaction was greater about twice times than the genotype effect that indicates the probability of different environmental groups for the genotypes adaptation. Biplot analysis of grain yield data based on AMMI model showed that the genotypes had different responses to the environments, so the adapted genotypes were determined for each environmental group. According to Ebrahat and Russell's criteria, genotype G1 and G3 with higher yield than grand mean, and minimum variance deviation and regression coefficient close to unit, were found as desirable genotypes. Based on AMMI stability value (ASV), genotypes G13, G6 and G10 were identified as most stable genotypes.