نحوه توارث مقاومت به بیماری زنگ قهوه‌ای در گندم نان با روش تجزیه میانگین نسل‌ها

زنگ قهوه ای گندم توسط قارچ puccinia recondita f. sp. tritici ایجاد می‌شود و یکی از مهم‌ترین بیماری‌های گندم در بیشتر مناطق جهان می باشد. نتاج f1، f2، bc1 و bc2 حاصل از تلاقی رقم بولانی ×atri525 و بولانی ×atri527 همراه با والدین، در سه تکرار در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی جهت بررسی مقاومت به بیماری زنگ قهوه‌ای کشت شدند. صفات درصد آلودگی، تیپ آلودگی، ضریب آلودگی و سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری اندازه‌گیری و مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه ژنتیکی با روش میانگین و واریانس نسل‌ها نشان داد که علاوه بر اثرات افزایشی، اثرات اپیستازی نیز نقش مهمی در کنترل صفات داشت. اما واریانس غالبیت نسبت به واریانس افزایشی نقش مهم تری را در کنترل صفات داشتند و تفاوت معنی‌داری در سطح احتمال یک درصد (p<0/01) بین نسل‌ها از نظر کلیه صفات مورد بررسی مشاهده شد. نتایج تجزیه میانگین نسل‌ها اثر غالبیت ژن‌ها را مهم‌ترین عامل ژنتیکی در کنترل بیشتر صفات مورد بررسی نشان داد. هم چنین اپیستازی افزایشی ×افزایشی، اهمیت بیشتری نسبت به اپیستازی غالبیت ×غالبیت داشت. متوسط وراثت پذیری عمومی برای صفات درصد آلودگی، تیپ آلودگی، ضریب آلودگی و سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری به ترتیب 0.88، 0.92، 0.82 و 0.86 برای جمعیت اول و 0.75، 0.68، 0.62 و 0.59 برای جمعیت دوم متغییر بود. وراثت پذیری خصوصی برای صفات فوق به ترتیب 0.42، 0.34، 0.52 و 0.17 برای جمعیت اول و 0.45، 0.39، 0.46 و 0.19 برای جمعیت دوم متغییر بود. متوسط غالبیت ژنی برای هر چهار صفت کوچک‌تر از یک بود که نشان دهنده نقش اثرات غالبیت در کنترل صفات بود. قدر مطلق انحراف از غالبیت برای هر چهار صفت بزرگ‌تر از یک بود.

Inheritance of Resistance to Brown Rust Disease in Bread Wheat Via Means of Generation Analysis

Brown wheat rust caused by Puccinia recondita f. sp tritici is one of the most important diseases of wheat in most parts of regions in the world. The progeny of F1, F2, BC1 and BC2 derived from cross of Bolani ×ATRI525 and Bolani ×ATRI527 with parents, were cultured in a completely randomized block desigen for the study of wheat rust resistance. Trait such as infection, Infection type, contamination coefficient and surface under the disease progression curve were measured and evaluated. Genetic analysis by analysis of means and variance of generations showed that in addition to increasing effects, epistatic effects also play an important role in the control of traits. However, dominance variance had an important role in the control of traits in the incremental variance and there was a significant difference between the generations in terms of all traits in the one percent (P<0.01) level. The results of genotyping average analysis indicated that the dominance of genes was the most important genetic factor in control of the studied traits. Epistatic additive ×additive incremental addiction was more important than the epistatic dominance ×dominance. The average of heritability for the traits was the percentage of infection, type of contamination, contamination coefficient and under curve of disease progression were 0.88, 0.92, 0.82 and 0.86 for the first population and 0.75, 0.68, 0.62 and 0 59 for the second population. Private heritability for the above mentioned traits was varied by 0.42, 0.34, 0.52 and 0.17 for the first population, and 0.45, 0.39, 0.46 and 0.19 for the second population. The mean genetic dominance ( radic;(H/D) was less than one for all four attributes, indicating the role of dominance effects in trait control.