تاثیر کاربرد براسینواستروئید بر عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ‌های گندم تحت قطع آبیاری از مرحله گلدهی

خشکی مهم‌ترین عامل محدودکننده تولید گیاهان زراعی در بسیاری از مناطق دنیا می‌باشد. هدف از انجام این تحقیق بررسی تاثیر محلول‌پاشی براسینواستروئید بر روی صفات عملکردی و اجزای عملکرد هفت ژنوتیپ گندم تحت شرایط تحت قطع آبیاری از مرحله گلدهی می‌باشد. پژوهش حاضر در موسسه تحقیقات نهال و بذر کرج در دو سال زراعی 1397-1396 و 1398-1397 به‌صورت اسپلیت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل اصلی قطع آبیاری در دو سطح نرمال و تنش قطع آبیاری در مرحله گل‌دهی، فاکتور فرعی شامل چهار غلظت براسینواستروئید (0، 0.25، 0.625 و 1 میلی‌گرم بر لیتر) و فاکتور فرعی فرعی هفت ژنوتیپ گندم (3737، 4228، 3506، 4056، 2853، مهرگان و پارسی) بودند. نتایج نشان داد که قطع آبیاری موجب کاهش میانگین صفات موردبررسی شده است و براسینواستروئید توانست تا حدی اثرات مخرب قطع آبیاری را کاهش دهد که غلظت 0.625 میلی‌گرم بر لیتر موثرتر از سایر غلظت‌ها بود. ژنوتیپ 4228 تحت شرایط نرمال و غلظت 0.625، بیشترین (1.63 کیلوگرم بر متر مربع) و ژنوتیپ پارسی تحت شرایط قطع آبیاری و عدم کاربرد براسینواستروئید کمترین (0.33 کیلوگرم بر متر مربع) میزان عملکرد در واحد سطح را دارا بودند. نتایج تجزیه به مولفه های اصلی نشان داد که سه مولفه اصلی اول 92 درصد واریانس بین ژنوتیپ‌ها را توجیه کردند. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از این تحقیق براسینواستروئید توانست عملکرد گیاه را تا حدی تحت شرایط تنش نسبت به نرمال بهبود ببخشد. همچنین از بین ژنوتیپ‌های ناشناخته ژنوتیپ 4228 می‌تواند به‌عنوان ژنوتیپ متحمل تر در برنامه‌های اصلاحی جهت تولید واریته هایی متحمل به کم‌آبی با عملکرد مناسب قرار گیرد.

Effect of Brassinosteroid Application on Yield and Its Components of Wheat Genotypes Under Water Deficit Conditions

Drought is the major abiotic factor limiting crop production over the world. The present study aimed to evaluate the effects of brassinosteroid on yield and its components of seven wheat genotypes under water deficit conditions. A splitsplit plot design based on a randomized complete block design with three replications in the research filed of Seed and Plant Improvement Institute in Karaj at 20172018 and 20182019 cropping seasons. The main plots were two levels of water deficit (normal irrigation and irrigation cut off from flowering stage), subplots were four concentrations of brassinosteroid (0, 0.25, 0.625 and 1 mg.l1) and subsub plots were allocated to six wheat genotypes (3737, 4228, 3506, 4056, 2853, Mehrgan and Parsi). The result revealed that irrigation cut off in flowering stage caused reduction in the mean values of the characters. Also, results demonstrated that the brassinosteroid partially offset the adverse impacts of water deficit, which, application of 0.625 mg.l1 was more effective than the other levels. The highest grain yield (1.63 kg m2) was obtained in 4228 genotype under normal conditions and application of 0.625 mg.l1 of brassinosteroid, whereas the lowest (0.33 kg m2) was observed in Parsi under water deficit and whiteout brassinosteroid. Based on principal components analysis the three first components explained 92 of total variance among the genotypes. According to the results of present study brassinosteroid partially offset the adverse impacts of water deficit and caused increasing in wheat yield. Also, the results suggested that 4228 genotype can be a candidate for future wheat breeding programs to produce water deficit tolerant varieties with proper yield.