تجزیه ژنتیکی صفات زراعی در نسل های حاصل از تلاقی لاین های اینبرد ذرت Mo17 و B73 در شرایط تنش کم آبی

گزینش ارقام ذرت متحمل به کم آبی با عملکرد مناسب از اهداف اصلی برنامه های به نژادی به حساب می آید. از این رو انتخاب روش اصلاحی مناسب برای بهره وری بهتر از پتانسیل ژنتیکی تحمل تنش و شناخت نوع عمل ژن های کنترل کننده و نحوه توارث آن ها اهمیت زیادی دارد. در این راستا به منظور تجزیه ژنتیکی برخی صفات زراعی نسل های f1، f2، f3،bc1 و bc2حاصل از تلاقی لاین های اینبرد ذرت mo17 (متحمل به خشکی) و b73 (حساس به خشکی) به همراه والدین در سه شرایط آبیاری عادی، 50 و 75 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس a، در سال زراعی 96-1395 مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایش در هر کدام از شرایط آبیاری در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با بیست تکرار اجرا شد. صفات عملکرد دانه در بوته، بیوماس در بوته، وزن هزار دانه، قطر بلال، وزن بلال، تعداد ردیف در بلال و ارتفاع بوته مورد اندازه گیری قرار گرفتند. تجزیه واریانس مرکب شرایط آبیاری در نسل های ذرت نشان داد که تفاوت معنی داری بین نسل های مورد مطالعه برای صفات زراعی ذرت وجود دارد. نتایج آزمون کفایت مدل افزایشی غالبیت بیانگر وجود اثر ات اپیستازی برای اغلب صفات از جمله عملکرد دانه در بوته، بیوماس در بوته، وزن هزار دانه در بوته تحت شرایط آبیاری مختلف بود. در بیشتر صفات از جمله عملکرد دانه در بوته، بیوماس در بوته، تعداد ردیف در بلال و وزن هزار دانه اثر غالبیت در سطح احتمال 5 و 1 درصد معنی دار بود. در مورد صفت تعداد ردیف در بلال مدل سه پارامتری در هر سه شرایط بهترین برازش را داشت. در مورد بیشتر صفات در شرایط آبیاری مختلف مدل شش پارامتری برازش شد اما برای صفت ارتفاع بوته در شرایط آبیاری عادی و 75 میلی متر تبخیر از تشتک به علت وجود اثرات مادری، پیوستگی ژنی و اپیستازی چندگانه مدل شش پارامتری معنی دار نشد. برآورد درجه غالبیت بالای یک برای صفت عملکرد دانه و کمتر از یک برای صفت قطر بلال در هر سه شرایط آبیاری نشان دهنده وجود پدیده فوق غالبیت و غالبیت ناقص در کنترل صفات فوق بود. مقادیر بالای وراثت پذیری عمومی و خصوصی بیانگر این بود که اثرات ژنتیکی و افزایشی نقش بیشتری در توارث اغلب وزن هزاردانه در هر سه شرایط آبیاری مختلف دارد.

Genetic analysis of Agronomic Traits in Generations Derived from the Cross of MO17 and B73 Maize Inbred Lines Under Water Deficit Stress

The selection of suitable yielding maize cultivars to water deficit is one of the main objectives of the breeding programs. Therefore, selection of a suitable breeding method for better productivity from genetic potential of stress tolerance and understanding the type of controlling genes action and their inheritance is very important. In this regard, genetic analysis of some of the agronomic traits of the generations resulting from cross between corn inbred lines MO17 (Tolerant to stress) and B73(stress sensitive) including: F1,F2,F3,BC1 and BC2 along with parents in three irrigation conditions (normal, 50 and 75 millimeter evaporation from class A evaporation pan) was evaluated in 20172018. Experiment was conducted in each irrigation conditions in a randomized complete block design with 20 replications. The traits including grain yield per plant, biomass per plant, 1000 grain weight, ear diameter, ear weight and rows number were measured. Combined analysis revealed that there was a significant difference between the studied generations for maize agronomic traits. The results of the scaling test indicated the existence of epistatic effects for most traits such as grain yield per plant, biomass per plant and1000 grain weight under different irrigation conditions In most of the traits such as grain yield per plant, biomass per plant, row number per ear and 1000grain weight, dominance effect was significant at 5% and 1% probability level. About rows number threeparameter model was the best fit model, in all three conditions. For most of studied traits, six parameters models were significant in different irrigation conditions, but was not significant for plant height under normal irrigation conditions and 75 mm evaporation due to maternal effects, gene association and multiple chisquare epistasis. Estimation of the dominance degree above 1 for grain yield and less than 1 for ear diameter in all three irrigation conditions indicated that there was a phenomenon of over dominance and incomplete dominance in the control of them. High levels of genetic broad sence and narrow sence heritability suggested that genetic effects and additive effects have a greater role in the inheritance of 1000 grain weigth in all three irrigation conditions.