مطالعه برخی از پاسخهای مورفولوژیکی گیاه استویا (stevia rebaudiana bertoni) به اثرات القاگر کیتوزان در شرایط شوری

شوری خاک یکی از مهم ترین تنش‌های غیرزیستی می‌باشد که آثار منفی بر رشد و تولید گیاهان از جمله گیاهان ارزشمند دارویی نظیر گیاه استویا دارد. از این رو، هدف از این تحقیق، ارزیابی برهمکنش القاگر کیتوزان در چهار سطح (صفر، 0.2، 0.4 و 0.6 درصد) با شوری در چهار سطح (صفر، 50، 100 و 150 میلی‌مولار کلرید سدیم) بر روی برخی صفات مورفولوژیکی گیاه استویا به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاٌ تصادفی با سه تکرار در سال 96-95 در موسسه آموزش عالی غیرانتفاعی سنا بود. صفات مورد اندازه گیری شامل وزن تر، خشک ریشه و اندام هوایی، تعداد میانگره، تعداد برگ، ارتفاع گیاه، شاخص سطح برگ (lai)، میزان رشد نسبی برگ (rlgr) و نسبت سطح برگ (lar) بود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که تنش شوری بر صفات ارتفاع گیاه، تعداد برگ، تعداد میانگره، وزن تر و خشک اندام‌های هوایی و ریشه، شاخص سطح برگ، نرخ رشد نسبی برگ و نسبت سطح برگ به طور معنی‌داری تاثیر داشت. اما، برهمکنش کیتوزان و شوری سبب بهبود صفات مورد نظر گردید. برای مثال، افزایش تعداد میانگره در تیمار ch2s2 (0.4 گرم بر لیتر کیتوزان100 میلی‌مولار شوری)، افزایش تعداد برگ، سطح برگ، وزن تر و خشک ریشه، وزن تر و خشک اندام هوایی، طول ریشه در تیمار ch1s3 (0.2 گرم بر لیتر کیتوزان150 میلی مولار شوری)، افزایش ارتفاع بوته در تیمار ch2s2 (0.4 گرم بر لیتر کیتوزان و 100 میلی مولار شوری) و تیمار ch1s3 (0.2 گرم بر لیتر کیتوزان و 150 میلی مولار شوری) مشاهده گردید. علاوه بر آن، تیمار ch1s2 (0.2 گرم بر لیتر کیتوزان100 میلی‌مولار شوری)، تیمار ch2s3 (0.4گرم بر لیتر کیتوزان150 میلی‌مولار شوری) و تیمار ch3s3 ( 0.6 گرم بر لیتر کیتوزان150 میلی‌مولار شوری) روی lar و تیمار ch1s3 (0.2 گرم بر لیتر کیتوزان150 میلی‌مولار شوری) روی rlgr افزایش معنی‌دار نشان دادند. در این راستا، یافته‌های این پژوهش می‌تواند اطلاعات مفیدی در ارتباط با تغییر صفات مورفولوژیک گیاه دارویی استویا در شرایط تنش شوری به القاگر کیتوزان را ارائه دهد تا با تقویت این صفات بتوان از این گیاه در برابر شرایط تنش محافظت کرد.

Study of some Morphological Responses of Stevia (Stevia rebaudiana Bertoni) to Chitosan Elicitor under Salt Stress

Salt stress is one of significant abiotic stresses which has negative effects on growth and production of important medicinal plants such as stevia. Thus, the aim of this study was to evaluate the interaction of chitosan in four levels (0, 0.2, 0.4 and 0.6 g/L) and salt in four levels (0, 50, 100 and 150 mM NaCl) on some of morphological properties of stevia based on factorial completely randomized design with three replication at Sana Institute of Higher Education in 20162017. The traits studied were plant height, fresh and dry weight of root and shoot, number of leaf, internode number, root height, leaf area index (LAI), relative leaf growth rate (RLGR) and leaf area rate (LAR). The results of analysis of variance showed that salt stress resulted in significant change of plant height, leaf number, internode number, fresh and dry weight of root and shoot, RLGR, LAR. However, the interaction of chitosan and salt stress caused improvement in the each trait above mentioned. For instance, the increase of internode number in Ch2S2 (0.4 g/L chitosan100 mM NaCl), leaf number, fresh and dry weight of root and shoot and root height in Ch1S3 (0.2 g/L chitosan150 mM NaCl), plant height in Ch2S2 (0.4 g/L chitosan100 mM NaCl) and Ch1S3 (0.2 g/L chitosan150 mM NaCl) was indicated. In addition, the treatments of Ch1S2 (0.2 g/L chitosan100 mM NaCl), Ch2S3 (0.4 g/L chitosan150 mM NaCl) and Ch3S3 (0/6 g/Lchitosan150 mM NaCl) on LAR, Ch1S3 (0/2 g/L chitosan150 mM NaCl) on RLGR showed significant increase. Therefore, the achievement of this study could present profitable data with respect to morphological traits variation in stevia under salt stress condition and chitosan elicitor in order to conserve these plants by improvement of these traits under stress.