بررسی میزان عملکرد دانه و وضعیت تجمع یون های سدیم، پتاسیم و منیزیم در بافت های مختلف ارقام گندم (triticum aestivum l.) حساس و متحمل به شوری

مطالعه واکنش های بیوشیمیایی ارقام مختلف گندم به تنش شوری می تواند منجر به شناسایی سازوکارهای موثر در تحمل شوری گردد. جهت شناسایی الگوی توزیع یونی درگندم، همچنین بررسی تاثیر تنش شوری بر عملکرد دانه و بررسی تاثیرپذیری عملکرد از توزیع یونی در شرایط تنش شوری، مطالعه حاضر صورت گرفت. تحقیق مذکور به صورت یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با دو سطح شوری و شش رقم گندم متحمل و حساس در دو تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه شهید باهنر کرمان در سال زراعی 91-1390 انجام شد. غلظت یون های سدیم (na+)، پتاسیم (k+)، منیزیم (mg2+) و نسبت na+/k+ در بافت های مختلف گیاه شامل پهنک برگ پرچم، خوشه و ریشه و همچنین عملکرد دانه هر بوته اندازه گیری شد. نتایج تجزیه واریانس نشان دهنده معنی دار بودن برهمکنش شوری و رقم برای اکثر صفات مورد ارزیابی بود. غلظت یون سدیم از ریشه به سمت اندام هوایی بطور معنی داری کاهش یافت. با افزایش شوری، غلظت یون k+ در ریشه همه ارقام بطور معنی داری کاهش یافت. غلظت منیزیم نیز در برگ، خوشه و ریشه در اثر تیمار شوری نسبت به تیمار نرمال کاهش یافت. در بین ارقام از نظر نسبت k+/na+ در کل بافت های گیاه اختلاف معنی داری مشاهده شد. رقم مغان 3 با بیشترین مقدار این نسبت در خوشه و ریشه و رقم آرتا با بیشترین مقدار در پهنک برگ، از لحاظ آماری در یک گروه و سایر ارقام در گروه دیگر قرار گرفتند. طبق نتایج حاصل از تجزیه همبستگی ساده فنوتیپی، میزان یون سدیم در بافت های برگ، خوشه و ریشه بیشترین همبستگی منفی و معنی دار را با عملکرد دانه در بوته نشان داد. با توجه به کاهش عملکرد دانه گندم در شرایط تنش شوری، تنظیم توزیع یونی از راه های مختلف از جمله انتخاب ارقام مقاوم و متحمل نسبت به تغییرات یونی می تواند در کاهش خسارات ناشی از تنش شوری موثر باشد.

Evaluation of Seed Yield and Accumulation Status of Sodium, Potassium and Magnesium Ions in Different Tissues of Sensitive and Tolerant Wheat (Triticum aestivum L.) Varieties

Study of biochemical reactions of wheat cultivars to salinity stress can lead to identification of effective mechanisms for salinity tolerance. To determine the ion distribution pattern in wheat, also the effects of salinity stress and ion distribution on grain yield, this study was carried out. This research was down in a factorial experiment with two levels of salinity and six tolerant and sensitive wheat cultivars in two replications at research field of Shahid Bahonar University of Kerman on growing season of 20112012. The concentration of sodium (Na +), potassium (K +), magnesium (Mg2 +) ions and Na + / K + ratio in different tissues of the plant, including flag leaf, spike and root, and grain yield of each plant, were measured. The results of analysis of variance showed that the interaction effects of salinity on the cultivars were significant in most of the traits. The concentration of sodium ions from the roots to the shoots was significantly decreased. With increasing salinity, K + concentration in root of all cultivars decreased significantly. Magnesium concentrations in leaf, spike and root decreased in salinity treatment compared to normal treatment. There was a significant difference between the cultivars in terms of Na+ / K+ ratio in all tissues and Moghan3 cultivar with the highest ratio in spike and root and Arta cultivar with the highest amount in flag leaf, were statistically in one group and other cultivars in the other group. According to the results of simple phenotypic correlation analysis, the sodium ion content in leaf, spike and root tissues had the highest and negative correlation with grain yield per plant. Regarding the reduction of wheat grain yield under salt stress conditions, ion distribution regulation in different ways, including selection of tolerant and resistant cultivars against ionic changes, can be effective in reducing the damage caused by salinity stress.