بررسی اثر متقابل ژنوتیپ و محیط و تجزیه پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ‌های برنج در استان مازندران

ایران را تامین می‌کند. در طول مراحل رشد برنج، اجزای عملکرد تحت تاثیر شرایط محیطی قرار می‌گیرند و عملکرد نهایی یک رقم به ژنوتیپ و پاسخ آن به شرایط محیطی بستگی دارد. در این مطالعه، کشت11 لاین امید بخش برنج بهمراه ارقام والدینی (دیلمانی، سپیدرود، سنگ طارم و ندا) در سه منطقه از استان مازندران (دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، موسسه تحقیقات برنج آمل و ایستگاه تحقیقاتی چپرسر تنکابن) برای شناسایی ژنوتیپ‌های پایدار انجام گردید، بر اساس تجزیه امی، محیط، ژنوتیپ و اثرات متقابل ژنوتیپ و محیط اثر معنی‌داری بر عملکرد داشته و سهم هر کدام به ترتیب 27.58، 30.32 و21.93 درصد از کل تغییرات را در برداشتند و اثر متقابل ژنوتیپ و محیط نیز به دو مولفه اصلی تفکیک گردید، سهم اولین مولفه اصلی 85.1 درصد از کل اثرمتقابل ژنوتیپ و محیط را بخود اختصاص داده و سهم دومین مولفه اصلی 14.9 درصد بود. بر اساس تجزیه بای پلات امی، رقم ندا و لاین 5 برای منطقه آمل، لاین 117برای ساری و رقم سپیدرود و لاین 48 برای تنکابن سازگاری خصوصی خوبی برای این مناطق داشتند و پایدارترین ژنوتیپ، لاین 117 با عملکردی متوسط حدود 6 تن در هکتار، که برای همه مناطق قابل توصیه می‌باشد.

Analysis of Genotype by Environment Interaction and Grain Yield Stability of Rice (Oryza sativa L.) Genotypes in Mazandaran Province

The North of Iran, especially the province of Mazandaran supplies a large portion of Iran's consumer rice. During the growing season of rice, yield components are affected by environmental conditions and the actual yield of a cultivar will depend on its genotype and response to environmental conditions. In this study to identify stable genotypes, 11 promising lines of rice along with their parents (Deilamani, Sepidrood, SangeTarom and Neda) were planted in three different regions of Mazandaran Province, namely Sari Agricultural sciences and natural resources university, the Rice Research Institute of Mazandaran in Amol and the Rice Research Station of Chaparsar, Tonekabon. Based on AMMI analysis, environment, genotype and their interaction had significant effect on yield and explained 27.58%, 30.32% and 21.93%, of the total variation respectively. According to AMMI biplot analysis, Neda and Line 5had specific adaptability to Amol region, Line 117 to Sari, and Sepidrood and Line 48 were specifically adapted to Tonekabon. Based on the results, line 117 with an average yield of 6 t ha1 was the most stable genotype that could be recommended for all of the studied regions.