مطالعه واکنش ژنوتیپ های توتون (Nicotiana Tabacum L.) به علف‌ هرز گل‌جالیز (Orobanche Cernua L.) با استفاده از شاخص های تحمل به تنش

به‌ منظور مطالعه مقاومت توتون به علف هرز گل جالیز، دو آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در شرایط دارای گل جالیز و بدون گل جالیز در مرکز تحقیقات توتون ارومیه طی دو سال 87-1386 و 1387-88 اجرا شد. نتایج نشان داد که گل جالیز باعث کاهش مقدار کلیه صفات مورد مطالعه می شود و صفات خشک اندام هوایی بوته (31%) و وزن خشک ریشه (30%) به ترتیب بیشترین کاهش را داشتند و به عنوان حساس ترین صفات شناخته شدند. نتایج تجزیه همبستگی نشان داد که صفات تعداد برگ، وزن خشک اندام هوایی و وزن خشک ریشه بیشترین همبستگی مثبت و معنی داری را با عملکرد برگ توتون در شرایط حضور علف هرز گل جالیز و بدون گل جالیز دارند. بنابراین می توان از این صفات جهت گزینش ارقام پرمحصول توتون استفاده نمود. همچنین مشخص شد که بین عملکرد برگ در شرایط گل جالیز و بدون گل جالیز با شاخص های میانگین هندسی و هارمونیک و شاخص تحمل تنش همبستگی مثبت بالایی وجود دارد. لذا می توان از این شاخص ها جهت ارزیابی تحمل به علف هرز گل جالیز در توتون استفاده نمود. تجزیه کلاستر، ژنوتیپ‌ های مورد مطالعه را در سه گروه حاوی ژنوتیپ‌ های حساس (42 ژنوتیپ)، ژنوتیپ‌ های دارای تحمل متوسط (13 ژنوتیپ) و ژنوتیپ‌ های متحمل (9 ژنوتیپ) گروه بندی نمود. در مجموع با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق می توان ژنوتیپ‌ های c.h.t.209.12e و c.h.t.209.12e times;f.k.401 و ژنوتیپ‌ های spt413، spt432 و spt412 را به ترتیب متحمل‌ترین و حساس ترین ژنوتیپ های توتون به علف هرز گل جالیز معرفی نمود.

Study of Tobacco (Nicotiana tabacum L.) Genotypes Reaction to Broomrape (Orobanche cernua L.) Weed Using Stress Tolerance Indices

In order to study the resistance of tobacco genotypes to Broomrape (Orobanche cernua L.), two experiments based on the randomized complete block design with three replications were conducted at nonstress and broomrape stress conditions at the tobacco research center of Urmia for two sucsessive years (20072009). The results showed that the broomrape infestation reduced the mean of all studied traits. The maximum reduction was recorded in aerial part dried weight (31%) and root dried weight (30%), respectively. So that, these traits were known as susceptible traits. The traits such as number of leaves, aerial part dried weight and root dried weight showed highly positive and significant correlation with tobacco yield at nonstress and stress conditions, respectively. So, one can use these traits for selecting tobacco genotypes with high yield performence. It was also found that there is a high correlation between the tobacco yield in nonstress and stress conditions with harmonic and geometric mean indices and stress tolerance index, so these indices can be used to assess tolerance to Broomrape stress in tobacco. Cluster analysis grouped the studied genotypes into three clusters containing susceptible genotypes (42 genotypes), moderately resistant (13 genotypes) and resistance (9 genotypes). In overall, the genotypes C.H.T.209.12e, C.H.T.209.12e times;F.K.401 and genotypes SPT413, SPT432 and SPT412 are introduced as the most resistance and the highest susceptible genotypes to Broomram, respectively.