ارزیابی اکوتیپ‌های گاودانه از نظر تحمل به خشکی در شرایط آب و هوایی رفسنجان

در پژوهش حاضر ، 16 اکوتیپ گاودانه (vicia ervilia l.)، در سه محیط بدون تنش، تنش ملایم و تنش شدید خشکی (به ترتیب آبیاری پس از 60، 90 و 120 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر) از نظر برخی صفات مورفو فیزیولوژیک مرتبط با تحمل به خشکی مورد مقایسه قرار گرفتند. این سه آزمایش در مزرعه پژوهشی دانشگاه ولی عصر (عج) رفسنجان در سال زراعی 971396 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار آزمایش انجام شد. نتایج تجزیه واریانس مرکب صفات نشان داد که اکوتیپ های مورد بررسی از نظر همه صفات مورد مطالعه به جز وزن هزاردانه اختلاف معنی داری (0.01>p) داشتند و بنابراین از نظر بیشتر صفات تنوع بالایی را داشتند. بر اثر تنش ملایم و تنش شدید خشکی صفات ارتفاع ساقه، طول ریشه، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، تعداد دانه در بوته، وزن خشک اندام هوایی و عملکرد دانه به طور معنی داری کاهش یافتند. به طور میانگین اکوتیپ بایقوت با تولید 82.345 گرم در مترمربع زیست توده و 35.038 گرم در مترمربع عملکرد دانه، بیشترین مقادیر را بین سایر اکوتیپ ها داشت. نتایج مقایسه میانگین اکوتیپ های مورد مقایسه نشان داد که در شرایط تنش و بدون تنش خشکی بیشترین ثبات در تولید عملکرد دانه به ترتیب در اکوتیپ های بایقوت و سقزچی و بیشترین ثبات در تولید اندام هوایی به ترتیب در اکوتیپ های قره آغاج و بایقوت مشاهده شد. به طور کلی اکوتیپ هایی که کمتر تحت تاثیر تنش خشکی از نظر صفات مورد بررسی قرار گرفتند می توانند به عنوان اکوتیپ های متحمل به خشکی در برنامه های به نژادی آینده مورد استفاده قرار گیرند.

Evaluation of Drought Resistance of Bitter Vetch Ecotypes in Rafsanjan, Iran

The aim of this research was to assessment of drought tolerance in bitter vetch (Vicia ervilia L.) ecotypes. For this purpose, 16 ecotypes collected from four provinces (East Azerbaijan, West Azerbaijan, Ardabil and Zanjan) of Iran, were evaluated using randomized complete block design with four replications in three separate experiments (60, 90 and 120 mm water evaporation from A pan) during 20172018 growing season in the Research Field of Faculty of Agriculture at ValieAsr University of Rafsanjan. The result of combined analysis of variance showed there were significant differences at 1% level between the ecotypes for all traits except thousand kernel weight in their reaction to drought stress. Drought stress caused decrease in stem height, root length, pod number per plant, seed number per pod, seed number per plant, biomass and grain yield, significantly. Ecotype Byghout produced the most biomass (by an average of 82.345 g/m2) and grain yield (by an average of 35.038 g/m2) over all irrigation levels. Means comparisons showed that ecotypes Ghareaghaj and Byghout (respectively) was more stable in biomass production as well as ecotypes Byghout and Saghazchi (respectively) was more stable in grain yield production across all irrigation levels. In general, these ecotypes that were less affected by drought stress can be used as promising genotypes in future breeding programs with the objective of enhanced drought resistance.