بررسی عملکرد و ویژگی‌های زراعی- فیزیولوژیکی تعدادی از ژنوتیپ های امیدبخش گندم نان در شرایط کشت مستقیم

به‌منظور ارزیابی تعدادی از ارقام و لاین‌های امید بخش گندم نان از نظر پتانسیل تولید در شرایط بدون شخم دو آزمایش مجزا در مزارع دیم زارعین مناطق سرد (شهرستان سنقر) و گرم (شهرستان سرپل‌ذهاب) استان کرمانشاه در سال زراعی 97-1396 اجرا شد. در منطقه سرد 12 ژنوتیپ پاییزه و در منطقه گرم 32 ژنوتیپ بهاره از لحاظ عملکرد دانه و اجزاء آن، صفات مورفولوژیکی، دمای کانوپی، میزان کلروفیل (spad) و شاخص نرمال ‌شده تفاوت پوشش گیاهی ارزیابی شدند. در منطقه سرد ژنوتیپ‌ها از نظر طول بیرون آمدگی پدانکل، تعداد سنبله در متر مربع، تعداد دانه در سنبله و وزن هزاردانه، طول پدانکل و عملکرد دانه تفاوت معنی‌دار داشتند. عملکرد ژنوتیپ‌ها از 2849 تا 4274 کیلوگرم در هکتار به‌ترتیب در رقم سرداری و ژنوتیپ g10 متغیر بود و چهار ژنوتیپ شامل g2، g4، g10 و g12 به‌صورت معنی‌داری از رقم شاهد (آذر2) عملکرد بیشتری داشتند. در منطقه گرم ژنوتیپ‌ها از نظر ارتفاع بوته، طول بیرون آمدگی پدانکل، طول پدانکل، وزن هزاردانه، spad و روز تا گلدهی تفاوت معنی‌دار داشتند. عملکرد ژنوتیپ‌ها از 364 تا 1159 کیلوگرم در هکتار به‌ترتیب در ژنوتیپ‌هایg22 و g8 متغیر بود و ژنوتیپ‌های g8 و g10 به‌ترتیب 89 و 61 درصد از رقم شاهد (آفتاب) عملکرد بیشتری داشتند. نتایج بررسی روابط بین صفات با استفاده از تجزیه همبستگی و تجزیه بای‌پلات ژنوتیپ ×صفت حاکی از متفاوت بودن الگوی روابط صفات در دو اقلیم مذکور بود. همبستگی مثبت و معنی‌دار شاخص نرمال ‌شده تفاوت پوشش گیاهی با عملکرد دانه، تعداد دانه در سنبله و وزن هزاردانه و همبستگی منفی و معنی‌دار آن با دمای کانوپی در اقلیم گرم سرپل‌ذهاب بیانگر اهمیت این شاخص در شناسائی ژنوتیپ‌های مناسب برای کشت در مناطق واجد تنش خشکی بود.

Study of Grain Yield and Agro-Physiological Characteristics of Some Promising Rainfed Bread Wheat Genotypes under No-Till Condition

In order to evaluate the productivity potential of some bread wheat varieties and promising lines under notill rainfed condition two different onfarm trials were conducted in cold (Sonqor) and warm (Sarpole Zahab) regions of Kermanshah province during 201718 cropping season. In the cold condition, 12 winter genotypes and in the warm condition 32 spring genotypes were evaluated for grain yield and its components, morphological traits, canopy temperature, relative chlorophyll content (SPAD) and normalized difference vegetation index (NDVI). In the cold condition, the genotypes were significantly different for peduncle extrusion length, number of grain per spike, number of spike per m2 and thousandkernel weight, peduncle length and gain yield. Grain yield of genotypes varied from 2849 (Sardari) to 4274 (G10) kgha1 and four genotypes (G2, G4, G10 and G12) had higher yield than check variety (p < 0.05). In the warm condition, the genotypes were different for SPAD, plant height, peduncle extrusion length, peduncle length, 1000kernel weight and days to heading. Grain yield of genotypes varied from 364 (G22) to 1363 (G8) kgha1, and G8 and G10 were superior to the check variety (Aftab) by 89% and 61%, respectively. The profiles of trait associations were relatively different in cold and warm conditions. NDVI was positively correlated with grain yield, number of kernel per spike and 1000kernel weight and negatively correlated with canopy temperature in the warm region. These results showing the importance of NDVI in identifying productive wheat genotypes for dryland conditions.