>
Fa   |   Ar   |   En
   تجزیه ژنتیکی پاسخ به تنش کمبود آب برای صفات زراعی در گندم با استفاده از تجزیه میانگین و واریانس نسل‌ها  
   
نویسنده اسدی علی اکبر ,ولیزاده مصطفی ,محمدی ابوالقاسم ,خدارحمی منوچهر
منبع پژوهشنامه اصلاح گياهان زراعي - 1398 - دوره : 11 - شماره : 32 - صفحه:88 -99
چکیده    تنش خشکی مهم‌ترین تنش محیطی است که بسیاری از صفات مورفولوژیک، فیزیولوژیک و بخصوص عملکردی گیاهان را تحت تاثیر قرارمی دهد. در این پژوهش تلاقی بین رقم گندم gasspard (والد حساس به کم‌آبی) و لاین dn11 (والد مقاوم به خشکی) انجام شد. نسل‌های f1، f2، f3، bc1 و bc2 حاصل به همراه والدین در قالب طرح آزمایشی بلوک های کامل تصادفی در شرایط آبیاری عادی و تنش کمبود آب انتهای فصل هرکدام در سه تکرار و طی دو سال متوالی کشت و مورد مقایسه قرار گرفتند. سپس با استفاده از روش‌های تجزیه میانگین و تجزیه واریانس نسل‌ها به بررسی پارامترهای ژنتیکی در دو شرایط معمولی و تنش کمبود آب انتهای فصل پرداخته شد. تجزیه واریانس وزنی صفات اندازه‌گیری شده نشان داد که تنش کمبود آب تاثیر معنی‌داری در کاهش وزن 100 دانه، وزن حجمی و عملکرد دانه تک بوته داشت. نتایج تجزیه میانگین نسل ها برای صفات وزن 100 دانه و وزن حجمی در دو محیط یکسان بود و مدل های رگرسیونی یکسانی برای دو محیط به دست آمد. علاوه بر اثرات افزایشی و غالبیت، اثرات متقابل اپیستازی نیز در وراثت کلیه صفات مورد بررسی نقش داشتند. برای عملکرد تک بوته، اثرات افزایشی و غالبیت همراه با اثرات متقابل افزایشی ×غالبیت، غالبیت ×غالبیت و برای عملکرد بیولوژیکی اثرات غالبیت و غالبیت ×غالبیت در توارث نقش بیشتری داشتند. تجزیه واریانس نسل‌ها نشان داد که عمل ژن برای صفات ارتفاع بوته، وزن 100 دانه (هر دو شرایط)، طول سنبله، تعداد سنبلچه در سنبله و تعداد دانه در سنبله افزایشی بود . برای صفات تعداد سنبله، عملکرد دانه تک بوته، غالبیت و برای صفت وزن حجمی (هر دو شرایط) فوق غالبیت مشاهده شد. نتایج دو تجزیه میانگین و واریانس نسل ها در صفاتی مانند عملکرد بیولوژیک یکسان نبود که می توان آن را به درجه پراکندگی ژنی و غالبیت دو جهته نسبت داد. در صفات شاخص برداشت و عملکرد دانه، به دلیل بالا بودن واریانس محیطی وراثت‌پذیری های عمومی و خصوصی پایین برآورد شد.
کلیدواژه تجزیه میانگین نسل‌ها، تجزیه واریانس نسل‌ها، تنش کمبود آب، گندم
آدرس مرکز تحقیقات آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان, ایران, دانشگاه تبریز, گروه به نژادی و بیوتکنولوژی گیاهی, ایران, دانشگاه تبریز, گروه به نژادی و بیوتکنولوژی گیاهی, ایران, موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر, سازمان تحقیقات, ایران
 
   Genetic Analysis of Response to Water Deficit Stress in Wheat Yield Traits with Generation Means and Variance Analysis  
   
Authors Asadi Ali Akbar ,Khodarahmi Manochehr ,Valizadeh Mostafa ,Mohammadi Seyed Abolghasem
Abstract    Drought stress is the most important environmental stress that affects many morphological, physiological and, especially, yield traits of arable crops. In this research, a cross between the cultivar Gaspard (dehydrated susceptible parent) and DN11 line (drought resistant parent) was performed. F1, F2, F3, BC1 and BC2 generations along with parents, were planted and compared in a randomized complete block design with three replications in normal and water deficit conditions for two years. Then, using generation means analysis and generation variance analysis; genetic parameters were investigated in normal and water deficit conditions. Weighted analysis of variance showed that water deficit stress had a significant effect on the reduction of 100 grains weight, volumetric weight and seed yield per plant. The results of mean generation analysis for 100 grains weight and volumetric weight were the same and the same regression models were obtained for two environments. In addition to additive and dominant effects, epistatic effects also played a role in the inheritance of all studied traits. Additive and dominant effects along with additive times;dominant and dominant times;dominant interactions effects had played a role in the inheritance of single plant yield, moreover, in biological yield, dominant and dominant times;dominant interaction effects had played a role, too. Generations variance analysis showed that the gene action for plant height, 100 grains weight (both conditions), spike length, spikelet number per spike and number of seeds per spike were additive. For the number of spikes and grain yield per plant were dominant and for the volumetric weight (both conditions), overdominance was observed. The results of two generations mean and variance analysis in traits such as biological yield were not the same, which can be attributed to the degree of genetic dispersion and bidirectional dominance. In harvest index and grain yield, due to high environmental variability, narrow sense and broad sense heritability was low.
Keywords Generations Means Analysis ,Generations Variance Analysis ,Water Deficit Stress ,Wheat
 
 

Copyright 2023
Islamic World Science Citation Center
All Rights Reserved