تنوع ژنتیکی صفات زراعی در لاین های اصلاحی پیشرفته برنج (Oryza Sativa)

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی لاین های اصلاحی جدید برنج از نظر صفات مختلف زراعی، 20 لاین پیشرفته جدید به همراه رقم فجر در مزرعه معاونت تحقیقات برنج کشور (آمل) در سال زراعی 1390 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. بر روی هر ژنوتیپ صفات طول شلتوک، عرض شلتوک، طول دانه، عرض دانه، ارتفاع بوته، بیشترین طول خوشه، تعداد پنجه، متوسط طول خوشه، شکل دانه، تعداد دانه های پُر و پوک، درصد دانه های پُر، وزن هزار دانه و عملکرد دانه ارزیابی شدند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که بین ژنوتیپ ها از نظر صفات مورد بررسی به غیر از صفت عرض دانه اختلافات معنی داری وجود دارد که نشان دهنده حضور تنوع ژنتیکی در لاین های مورد بررسی است. در مقایسه میانگین عملکرد، گروهی از لاین ها برتری معنی داری نسبت به شاهد فجر داشتند. بر اساس مقایسه میانگین ها، لاین های na9، na17 و na5 بیشترین عملکرد را تولید نمودند که لاین na5 علاوه بر عملکرد بالاتر، از نظر صفات وزن هزار دانه و طول شلتوک نیز دارای اندازه های مناسبی بود. بر اساس نتایج تجزیه رگرسیون گام به گام دو صفت ارتفاع بوته و وزن هزاردانه به عنوان متغیرهای تاثیرگذار بر عملکرد وارد مدل شدند، به طوری که وزن هزاردانه حدود 30 درصد تاثیر بیشتر نسبت به ارتفاع بوته بر مقدار عملکرد داشت. تجزیه علیت نشان داد که دو صفت فوق هر کدام مستقل از همدیگر و عمدتاً به کمک اثرات مستقیم در تعیین عملکرد تاثیر دارند. تجزیه خوشه ای با استفاده از روش ward، لاین ها را به چهار خوشه گروه بندی کرد.

Genetic Diversity of Agronomic Traits in Advanced Breeding Lines of Rice (Oryza Sativa)

Successful reorganization of rice genetic structure to improve grain yield needs extensive information on the traits that influence yield, either directly or indirectly, and the amount of their genetic diversity. In order to assess the genetic diversity of some agronomic traits among the promising lines of rice and their relation to yield, twenty lines along with a superior local check (Fajr) were evaluated under randomized complete blocks with 3 replications at Rice Research Station, Amol, in 2011. Studied traits included number of tillers, panicle length, paddy and grain length, paddy and grain width, plant height, grain shape, number of grains, percentage of filled and empty seeds, thousand grain weight and grain and paddy yield. The results of analysis of variance revealed highly significant differences among the genotypes for all the traits except for grain width. Comparison of means suggested that the lines NA5, NA17, NA9 had higher yields than the other lines. NA5 was also superior in terms of seed weight and grain length. Grain yield had significant correlation with grain length, 1000grain weight and plant height; however the strongest correlation with yield was related to 1000grain weight. Based on stepwise regression, plant height and grain weight were entered into path analysis, where grain weight had higher direct and indirect effects than plant height. Therefore, grain weight would be an appropriate criterion for selecting highyielding genotypes. Cluster analysis using WARD method grouped the lines into 4 clusters.