بررسی اثر تنش خشکی بعد از دوره گلدهی بر خصوصیات مورفو- فیزیولوژیکی و عملکرد برخی از ژنوتیپ‎های زمستانه کلزا (brassica napus l.) در شرایط مزرعه

تنش خشکی یکی از عوامل مهمی است که باعث محدودیت رشد و کاهش عملکرد در کلزا می شود. این پژوهش به منظور مطالعه ویژگی های مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی ژنوتیپ های زمستانه کلزا در شرایط بدون تنش و تنش خشکی انجام شد. آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 9596 در مزرعه تحقیقاتی پردیس تحقیقات کشاورزی بروجرد اجرا شد. نتایج تجزیه واریانس مرکب صفات نشان داد که برهمکنش ژنوتیپ و محیط برای صفاتی مانند عملکرد دانه، دوره گلدهی، تعداد روز تا شروع گلدهی، دوره رسیدگی دانه در سطح احتمال یک درصد معنی دار شد. از طرفی برهمکنش ژنوتیپ و محیط برای صفت میزان سبزینگی برگ در سطح احتمال پنج درصد معنی دار شد. نتایج مقایسه میانگین ها نشان داد که در شرایط تنش خشکی ژنوتیپ l72 بیشترین عملکرد دانه را داشت. ژنوتیپ 1142 در هر دو شرایط تنش و بدون تنش خشکی کمترین عملکرد دانه را داشت. دو صفت دوره رشد تا گلدهی و دوره رسیدگی دانه به ترتیب با 94% و 97%، بیشترین وراثت پذیری عمومی را در شرایط بدون تنش و تنش خشکی داشتند. در تجزیه به عامل ها در شرایط بدون تنش عامل های اول تا چهارم و در شرایط تنش عامل های اول تا سوم به ترتیب 82% و 72% از واریانس کل را به خود اختصاص دادند. در شرایط بدون تنش و تنش خشکی به ترتیب بیشترین فاصله ژنتیکی بین ژنوتیپ های 1139 با احمدی و 1139 با 1144 مشاهده شد. در نتیجه، ژنوتیپ های که دارای فاصله ژنتیکی بیشتری از همدیگر هستند، می توانند به عنوان کاندید برای برنامه های اصلاحی آینده مورد استفاده قرار گیرند.

Effect of Drought Stress After Flowering Period on Morpho-Physiological Characteristics and Yield of Some Winter Genotypes of Rapeseed (Brassica napus L.) in Field Condition

Drought stress is one of the important factors that inhibit growth and yield reduction in rapeseed. This research was conducted to study the morphological and physiology characteristics of winter rapeseed genotypes under control and drought stress conditions. The experiment was performedbased on randomized complete block design with three replications in 2016 at Borujerd agricultural research campus. The results of combined analysis showed that genotype and environment interaction was significant for some traits such as grain yield, flowering period, number of days to flowering and seedling period at 1% probability level. On the other hand, genotype and environment interaction for Chlorophyll was significant at 5% probability level. The results of mean comparisons showed that 1142 genotype had the least grain yield in both control and drought stress conditions. L72 genotype had the highest grain yield under drought stress condition. Growth to flowering and seedling period traits with 94% and 97% in control and drought stress, respectively, had the highest general heritability. In factor analysis, under control and drought stress conditions, the first to fourth and the first to third factors had 82% and 72% of total variance, respectively. Under control and drought stress conditions, the highest genetic distance was observed between genotypes 1139 with Ahmadi and 1139 with 1144, respectively. As a result, genotypes with more genetic distance than each other can be used as candidates for breeding programs in the future.