ارزیابی مورفولوژیکی و مبتنی بر نشانگر برای سنبله دهی در گندم

پژوهش حاضر به منظور مطالعه تنوع مورفولوژیکی و بررسی ارتباط بین نشانگر مولکولی مرتبط با سنبله دهی در ژنوتیپ های گندم نان، در دو بخش مزرعه و آزمایشگاه صورت پذیرفت. در آزمایش مزرعه ای از سه میزان تراکم بذر شامل 150، 300 و 450 دانه در مترمربع به عنوان عامل اصلی و از 10 ژنوتیپ گندم نان شامل ارقام آرتا، اینیا، تجن، دریا، شیرودی، گلستان، گنبد، مروارید، مغان3 و لاین n8720 به عنوان عامل فرعی به صورت کرت های خرد شده در سه تکرار استفاده گردید. صفات شامل تعداد سنبله های فرعی، وزن سنبله های اصلی و فرعی، سهم سنبله های اصلی و فرعی، عملکرد دانه در کرت و در بوته، طول سنبله اصلی و ارتفاع بوته بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد عامل ژنوتیپ روی همه صفات تاثیر معنی دار داشته، درحالی که اثر عامل تراکم برای متغیرهای وزن سنبله های اصلی و فرعی، عملکرد دانه در کرت و در بوته و طول سنبله اصلی معنی دار بود. هیچ یک از صفات تحت تاثیر اثر متقابل ژنوتیپ × تراکم قرار نگرفتند. با توجه به نتایج، تراکم و ژنوتیپ نقش مهم در عملکرد دانه ژنوتیپ های گندم داشتند ولی اثر ژنوتیپ بیش تر از تراکم بود. در آزمایش مولکولی از نشانگر ssrبا نام xgwm136 مرتبط با ژن tin (مربوط به تعداد سنبله) در ژنوتیپ های گندم استفاده شد. بررسی محصول pcrاین نشانگر بر روی ژل پلی اکریل آمید نشان داد حضور باند با اندازه 300 تا 350 جفت باز که احتمالا با کاهش تعداد سنبله های فرعی (پنجه) مرتبط است، در ژنوتیپ های تجن، شیرودی، گلستان، دریا و گنبد که قبلا پایین بودن تعداد سنبله های فرعی آن ها در آزمایش مزرعه ای اثبات شده بود، تایید گردید. بنابراین می توان گفت کارایی نشانگر tinبرای غربال گری ژنوتیپ های گندم نان برای تعداد سنبله های فرعی کم تر اثبات گردید.

Morphological Evaluation and Marker Assisted for Tillering of Wheat

The present research was performed for studying morphological variation and investigating the presence of relationship between molecular markers related tillering in some genotypes of bread wheat under the field farm and laboratory conditions. In the field experiment, three seed densities including 150, 300 and 450 seed per square meter as the main plot factor and also 10 genotypes including the cultivars of Arta, Inia, Tajan, Darya, Shirudi, Golestan, Gonbad, Morvarid, Moghan3 and Line N8720 as sub plot factor at three replications were applied. Evaluating characteristics were included of the number of secondary spikes, the weight of main and secondary spikes, the contribution of main and secondary spikes, seed yield per plant and plot, length of main spike and the height of plant. The results of analysis of variance showed that genotypes had significant different on all investigating characteristic, while the effect of factor density was significant only for the weight of the spikes, yield per plant and plot and the length of main spike. None of the characteristic was not affected by the interaction of genotype density. Based on the results, density and genotype had important effect on seed yield of the genotypes, however the effect of genotype was more than density. Mean comparison of the genotypes showed that secondary spikes had more contribution in the grain yield. In molecular experiment, SSR marker namely Xgwm136 associated to gene tin (tiller inhibition gene) was tested. Evaluation of the PCR product of this marker showed that the presence of band with the size of 300 to 350 base per is relating to reduction that tillering was confirmed in cultivar Tajan, Shirudi, Golestan, Darya and Gonbad genotypes that their low number of spikes had already been proven. So the efficiency of tin marker was proved for screening wheat for tillering.