کارایی انتخاب غیرمستقیم برای بهبود عملکرد و تحمل به خشکی در جوامع حاصل از تلاقی بین گونه ای گلرنگ

گزینش مناسب، مهم ترین عامل برای افزایش عملکرد در برنامه های اصلاحی است. یکی از موثرترین روش ها در گزینش ژنوتیپ های مطلوب به منظور بهبود صفات پیچیده ای نظیر عملکرد، بهره گیری از شاخص های انتخاب می باشد. به منظور ارزیابی کارایی روش های مختلف انتخاب، تعداد 63 فامیل از 2 جمعیت f3 حاصل از تلاقی های بین گونه ایoxyacanthus carthamus × carthamus tinctorius به اختصار io و carthamus palaestinus × carthamus tinctorius به اختصار ip در دو محیط رطوبتی عدم تنش و دارای تنش خشکی در سال 1394 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه صنعتی اصفهان مورد ارزیابی قرار گرفتند. شاخص های انتخاب اسمیتهیزل و پسکبیکر بر اساس صفاتی که در رگرسیون مرحله ای وارد شدند، محاسبه شدند. نتایج نشان داد در جمعیت ip و در شرایط عدم تنش رطوبتی، تعداد انشعاب در بوته بیش ترین مقدار ضریب را در شاخص پسک بیکر داشت و این شاخص نسبت به شاخص اسمیتهیزل 1 و 2 از کارایی انتخاب بالاتری را نشان داد و در نتیجه می تواند به عنوان شاخص موثرتر برای گزینش ژنوتیپ های برتر در این شرایط معرفی شود. در شرایط تنش رطوبتی و در همین جمعیت (ip)، بیشترین مقدار ضریب در شاخص اسمیت هیزل 1و 2 متعلق به صفت وزن صد دانه بود و این دو شاخص دارای کارایی انتخاب بیشتری نسبت به شاخص پسک -بیکر بودند. در جمعیت io و در هر دو شرایط رطوبتی، شاخص اسمیت هیزل 1 و 2 نسبت به شاخص پسکبیکر از کارایی انتخاب بیشتری برخوردار بودند و به عنوان شاخص موثرتر انتخاب شدند که در این دو شاخص وزن صد دانه در هر دو شرایط رطوبتی بیشترین مقدار ضریب را دارا بود. کارایی انتخاب درجمعیت ip بیشتر از جمعیت io بود و در نتیجه می توان از این جمعیت برای تولید ژنوتیپ های پرعملکرد برای برنامه های اصلاحی بهره برد. از آنجا که والد وحشی c. palaestinus واجد صفات نامطلوب کمتری است، می توان در برنامه های اصلاحی نسبت به انتقال ژن های مطلوب آن به گونه زراعی گلرنگ اقدام کرد.

Efficiency of Indirect Selection to Improve Yield and Drought Tolerance in Populations Derived from Inter-Specific Hybridization of Soft Flower

The use of appropriate selection methods are important to increase yield in breeding programs. Utilization of selection indices is one of the most effective method for selection of superior genotypes to improve the complex traits such as seed yield. In order to evaluate the efficiency of different selection methods, 63 families of two F3 populations derived from interspecific hybridization of Carthamus tinctorius times;Carthamus oxyacanthus (IO) and Carthamus palaestinus times; Carthamus tinctorius (IP) were evaluated under two moisture environments (normal and droughtstress) at the research farm of Isfahan University of Technology during 2016. The SmithHazel 1, SmithHazel 2 and PesekBaker indices were measured based on the traits entered in stepwise regression model. The results indicated that under normal conditions, PesekBaker index was more effective than the SmithHazel 1 and SmithHazel 2 and was also more efficient for the selection of superior genotypes in IP population. Also, the SmithHazel 1 and SmithHazel 2 indices were more effective than PesekBaker index under droughtstress conditions in this population. SmithHazel 1 and SmithHazel 2 indices were more effective than PesekBaker index in IO population at two moisture environments. Efficiency of selection in IP population was more than IO population, thereby it can be used to develop superior genotypes in breeding programs. Since the C. palaestinus have less undesirable characters compared to other wild parents, it may be suitable source for transferring desirable genes to the cultivated species.