ارزیابی ژنوتیپ های نخود زراعی (Cicer Arietinum L.)از نظر مقاومت به سرما در کشت پاییزه در منطقه رفسنجان

کشت پاییزه نخود در مقایسه با کشت بهاره آن، عملکرد بیشتری دارد. به منظور بررسی امکان تغییر تاریخ کاشت از بهار به پاییز در منطقه رفسنجان و دستیابی به ارقامی که ضمن کشت پاییزه بتوانند سرمای زمستان را تحمل نموده و عملکرد بیشتری نیز تولید نمایند،63 ژنوتیپ نخود سفید درتاریخ اوایل آذر سال 1395 در گلدان کشت و در مزرعه مورد ارزیابی قرار گرفته و صفات زراعی تعداد روز از کاشت تا گلدهی و غلاف دهی، تعداد کل غلاف، تعداد غلاف های پر، عملکرد، وزن صد دانه، رنگ گل، درصد تلفات ناشی از سرما، شاخص برداشت در گلدان و شرایط مزرعه و پایداری غشاء ژنوتیپ ها در اتاقک رشد اندازه گیری شدند. بیشترین ضریب تغییرات برای صفت درصد تلفات (%120) و کم ترین آن برای صفت تعداد روز از کاشت تا غلاف دهی (%12/3) مشاهده شد. در رگرسیون مرحله ای صفات تعداد بذر در بوته، وزن 100 دانه، تعداد کل غلاف، وزن خشک زیستی، شاخص برداشت و نشت یونی به ترتیب وارد مدل شده و بیشترین تاثیر را روی عملکرد داشتند. بین رنگ گل، نشت یونی و درصد تلفات و دیگر صفات کمی ارتباط وجود داشت. تجزیه خوشه ای، ژنوتیپ ها را به سه گروه مجزا تقسیم نمود، که گروه دوم از نظر مقاومت به سرما و بسیاری از صفات زراعی نسبت گروه های دیگر برتری داشت و از داخل این گروه، ژنوتیپ های ارومیه 128، خوی 563، تربت جام 345، جیرفت 289 و دره گز 474 بر اساس گزینش توام سطوح مستقل انتخاب شدند. این ژنوتیپ ها دارای عملکرد بالا و درصد تلفات کمتر از 10% در مقابل سرما بودند.

Evaluation of Chickpea (Cicer arietinum L.) Genotypes for Cold Resistance in Autumn Cultivation in Rafsanjan Region of Iran

Pea cultivation in autumn has a higher yield compared to its spring cultivation. In order to investigate the possibility of changing the planting date of chickpea from spring to autumn in (Kerman province, Iran) and obtaining cultivars that could withstand cold winter and produce more yield, 63 chickpea genotypes were planted in pots at Dec/2016 and evaluated in field .The agronomic traits including: days from planting to flowering and podding, total number of pods, number of full pods, yield, 100 seed weight, flower color, percentage of cold mortality and harvest index were measured in pot and field conditions and membrane stability of genotypes was measured in growth chamber. The highest coefficient of variation was observed for the percentage of mortality (120%) and the lowest for the number of days from planting to podding (%3.12). In step wise regression, traits of seed number per plant, 100 seed weight, total pod, biological dry weight, harvest index and ion leakage were entered into the model, respectively. There was a significant correlation between the color of the flower and ion leakage, mortality percentage and other quantitative traits. Cluster analysis divided the genotypes into three distinct groups. The second cluster had superiority in terms of cold resistance and many agronomic traits. Urimia 128, Khoy563, Torbatjam 345, Jiroft 289 and Daragaz 474 Genotypes were selected from this cluster based on independent culling levels.