پاسخ لاین های نوترکیب برنج ایرانی (oryza sativa l.) به تنش شوری در مرحله گیاهچه

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی مورفولوژیک 114 لاین حاصل از تلاقی طارم محلی × خزر آزمایشی در مرحله گیاهچه ای در سطح نرمال و شوری 8 دسی زیمنس به صورت طرح کاملا تصادفی در سه تکرار در شرایط کشت هیدروپونیک انجام شد. نتایج تجزیه واریانس مرکب صفات مورد بررسی در دو شرایط نرمال و تنش شوری نشان داد که اختلاف بین لاین ها برای کلیه صفات معنی دار بود. نتایج مقایسه میانگین ها برای صفات مورد بررسی نشان داد که اختلاف دو محیط فوق برای کلیه صفات به غیر از قطر ریشه معنی دار است. کد ژنوتیپی، تعداد و تراکم روزنه و نسبت وزن خشک ریشه به ساقه در تنش شوری افزایش یافت و برای سایر صفات نسبت به شرایط نرمال کاهش نشان داد. تجزیه واریانس صفات مورد بررسی در هر دو شرایط حاکی از اختلاف معنی دار بین لاین ها در همه صفات درسطح احتمال یک درصد بود. در تجزیه همبستگی نیز در هر دو شرایط بالاترین همبستگی بین زیست توده و وزن خشک ساقه بود. در رگرسیون گام به گام در شرایط نرمال به ترتیب صفات طول ساقه، چگالی سطح ریشه و نسبت وزن خشک ریشه به ساقه و در شرایط شوری نسبت وزن خشک ریشه به ساقه، سطح برگ، طول ساقه و قطر ریشه بیشترین تغییرات زیست توده را توجیه کردند. نتایج تجزیه به عوامل نشان داد که در شرایط نرمال و شوری به ترتیب 5 عامل در توجیه تغییرات نقش دارند. در شرایط نرمال طول ساقه، زیست توده و سطح برگ در شوری وزن خشک ساقه، بیوماس و طول ساقه بیشترین اثر را بر واریانس کل داشتند. تجزیه کلاستر لاین ها را در شرایط نرمال، براساس زیست توده، در 2 دسته و در شرایط شوری، در 3 دسته و بر اساس کد ژنوتیپی در 3 دسته گروه بندی نمود. لاین هایی که در گروه متحمل قرار گرفتند دارای زیست توده بالا نیز بودند. به طور کلی صفات طول ساقه، وزن خشک ساقه، به عنوان صفات موثر بر بیوماس به عنوان معیار گزینش مناسب جهت افزایش زیست توده در شرایط شوری می تواند معرفی گردد.

Response of Iranian Rice Recombinant Inbred Lines (Oryza sativa L.) to Salt Stress in Seedling Stage

Study of the morphological genetic diversity of 114 lines, which have been derived from the crosses between Tarom Mahalli and Khazar cultivars, has been performed at seedling stage as completely randomized design at the normal condition and salinity stress of 8 dS.m1 in a hydroponic system. Significant differences were detected between genotypes for all traits. Mean of comparison demonstrated that differences between all traits except root diameter were significant. Under salt stress, genetic code, number and stomata density and dry weight ratio root to stem increased. Significant difference was detected between the lines for traits in. The highest correlation belongs to the biomass and stem dry weight. Stem length, root area density, dry weight ratio of root to stem explained the greatest biomass variations under normal conditions. In salin conditions, dry weight ratio of root to the stem, leaf area, stem length and diameter of the root explained the greatest variations of biomass,. Factor analysis showed that in normal conditions and salinity are 5 factors involved in the observed variations. Under normal condition, stem length, biomass and leaf area and under salinity stress, stem dry weight, biomass and stem length had the greatest influence on total variance. Lines were assigned in two and three groups based on biomass and also assigned into three groups based on genetic code. Tolerant lines had a high biomass. Stem length, stem dry weight can be introduced as a selection criterion in order to increase the biomass.