ارزیابی واکنش برخی ژنوتیپ های برنج به تنش شوری در مرحله جوانه‌زنی

به منظور ارزیابی واکنش ژنوتیپ های برنج به تنش شوری در مرحله جوانه زنی آزمایشی به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه بیوتکنولوژی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری اجرا شد. تعداد 16 ژنوتیپ برنج در چهار سطح شوری (صفر، 40، 80 و 120 میلی مولار) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس تاثیر معنی دار شوری روی صفات مورد مطالعه در بین ژنوتیپ های مختلف برنج را نشان داد. با توجه به نتایج مقایسه میانگین صفات مورد بررسی، با افزایش میزان شوری از سطح شاهد به 40، 80 و 120 میلی مولار، تمامی صفات کاهش معنی داری را نشان دادند. بررسی ضرایب همبستگی ساده بین صفات نشان داد که بیشترین همبستگی مثبت و معنی دار مربوط به صفت سرعت جوانه زنی با درصد جوانه زنی (0.89=r ) می باشد. نتایج حاصل از تجزیه به مولفه های اصلی بر اساس هشت صفت در مرحله جوانه زنی نشان داد که دو مولفه توانستند 77.66 درصد از تغییرات کل را توجیه نمایند. تاکید مولفه اول روی طول ریشه چه، وزن تر ریشه چه، وزن خشک ریشه چه، درصد و سرعت جوانه زنی در جهت مثبت بود. تجزیه خوشه ای ژنوتیپ های برنج تحت تنش سطوح متفاوت شوری بر اساس صفات مورد بررسی، نشان داد که ژنوتیپ های l113، l21، l59، l33 و شصتک محمدی در گروه سوم تحمل به شوری بیشتری نسبت به شاهد آزمایش (nona bokra) داشتند. با توجه به تجزیه و تحلیل های انجام شده ژنوتیپ های شصتک محمدی و لاین 21 از لحاظ تحمل به تنش در سطوح مختلف شوری برتر از سایر ژنوتیپ ها در این آزمایش بودند و می توانند در برنامه های اصلاحی مورد استفاده قرار گیرند.